Х. Т. Турсунов, Т. У. Рахимова

 
 
 
 
41-расм. Тоғ ўрмони(45) 
Тоғ ўрмонлари 311
минг. га, ёки 
ўрмонларнинг 11% ини ташкил этади. 
Шундан арча ўрмонлари 204 минг. га ёки 
7% ни ташкил қилади. 
Чўл ўрмонлар майдони 2,4 млн га 
ёки бутун ўрмонлар ҳудудининг 87%ни 
ташкил этади. Асосан саксовул ва 
буталардан иборат. 
Дарё қайирларининг ўрмонлари-
тўқайлар атиги 25 минг гектарда сақланиб қолган ва умумий ўрмонлар 
ҳудудининг 1% дан камроғини ташкил қилади. Водий сунъий ўрмонлари 12 
минг га ни ташкил қилади(ўрмонларнинг 0,4%). Энг қимматли тоғ
Ў
рмонларининг майдони ўнлаб марта қисқариб кетган. Тўқайлар кўплаб кесиб 
ташланган. Ҳозирда ўрмонларни қайта тиклаш ишлари талабга тўла жавоб 
бермайди. 

---

90 
Ўзбекистонда доривор ва озуқабоп ўсимликларнинг турлари ҳам кўплаб 
учрайди ва уларнинг аксарияти ҳозирги вақтда муҳофаза талаб қилади. Ҳар 
йили республикада юзлаб тонна доривор ва озуқа ўсимликлари тайёрланади(8-
жадвал).
8-жадвал 
Ўсимлик хом ашёсини тайёрлаш хажмлари(тонна) 
Ўзбекистон бўйича жами: 
2002 й. 
2003 й. 
2004й. 
Тайёрлаш нормаси(квота) 
508,3 
491,7 
581,76 
Амалда тайёрланган 
490,3 
250,6 
301,3 
Ўзбекистонда яйловлар 23 млн. гектарни, ёҳуд мавжуд майдонларнинг 
ярмини ташкил этади. Чорва молларини ҳаддан ташқари боқилганлиги 
натижасида 70% яйлов яроқсиз аҳволга тушиб қолган. Тоғ яйловларидан 
меъёрдан ортиқ фойдаланиш ўсимликларнинг нобуд бўлиши, ерларнинг 
бузилиши, эрозия, сел тошқинларининг кўпайишига олиб келмоқда. 
Республикамизда ўсимлик
ресурсларидан оқилона фойдаланиш ва уларни 
муҳофаза қилишни таъминлаш мақсадада турли тадбирлар ўтказилмоқда. 
Ўзбекистон фаунаси 677 тур умуртқали ҳайвонлар (сутэмизувчилар-108, 
қушлар-432, судралиб юрувчилар-58, амфибиялар-2 ва балиқлар-77) ва 32484 
тур умуртқасиз ҳайвон турларидан иборат. Ўзбекистонда турон йўлбарси, қизил 
бўри, гепард, йўл-йўл гиена каби турлар қирилиб кетган. Устюрт қўйи, морхўр, 
илвирс (қор қоплони), бухоро буғуси, қоплон ва бошқа айрим турлар йўқолиш 
арафасидадир. Ўзбекистоннинг «Қизил китоби»га ҳайвонларнинг 184 тури 
киритилган.