Bilimdi akparattandyru indd

11
1-ТАРАУ ҚОҒАМДЫ АҚПАРАТТАНДЫРУ МƏТІНІНДЕГІ 
БІЛІМДІ АҚПАРАТТАНДЫРУ
1.1 Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінде 
ақпараттық технологияларды пайдалану
Ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялар күн сайын 
білім берудің барлық саласына тереңірек еніп отыр. Бұған күнделікті 
ақпараттық қоғаммен жəне сəйкесінше мамандарды дайындаудың 
қажеттілігімен байланысты сыртқы факторлар, сонымен қатар оқу 
мекемелерінде қазіргі компьютерлік техника мен программалық 
қамтамасыз етудің кең таралуымен, мемлекеттік жəне мемлекетаралық 
білім беруді ақпараттандыру бағдарламаларының қабылдануымен, 
ақпараттандыру тəжірибесін қажет ететін педагогтар санының ар-
туымен байланысты ішкі факторлар əсер етуде. Бірқатар жағдайда 
ақпараттандыру құралдарын қолдану мектеп мұғалімдерінің еңбек ын-
тасын арттыруға жағымды əсер етумен қатар, мектеп оқушыларының 
оқу тиімділігіне арттыруға да ықпалын тигізеді.
«Технология» сөзі грек түбірінен шыққан жəне аудармада өнімді, 
материалдарды, жартылай фабрикаттарды, бұйымдарды өңдеу мен 
қайта өңдеу жəне оларды қолданыстағы заттарға түрлендіру əдістері 
мен тəсілдері жиынтығын зерттейтін ғылым дегенді білдіреді. 
Қазіргі таңда бұл сөздің түсіндірмесінде практикалық тапсырма-
ларды шешуге арналған ғылыми жəне инженерлік білімдерді қолдану 
қамтылады. Олай болса ақпараттық жəне телекомуникациялық тех-
нологияларды ақпаратты өңдеу мен түрлендіруге бағытталған тех-
нологиялар ретінде есептеуге болады.
Ақпараттық жəне қатынастық технологиялар (АҚТ) – 
бұл 
ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу, беру жəне тасымалдау алгоритмін 
жəне əртүрлі əдістерді, тəсілдерді сипаттайтын жалпылама ұғым.
Бұл анықтамаға «қолдану» сөзі əдейі енгізілмеген. Ақпарат-
тық жəне телекомуникациялық технологияларды қолдану ақпарат-
тандыру технологиясының бөлшегі болып табылатын тағы бір 
технология туралы айтуға мүмкіндік береді, яғни ақпараттық жəне 
телекомуникациялық технологияларды білім беруде, медицинада, 
əскери жəне адамның басқа да іс-əрекеті саласында қолдану техно-
логиясы. Бұл салалардың əрқайсысы ақпараттандыру технологиясы-
на өз шектеулері мен ерекшеліктерін жинақтайды. Мысал ретінде 

---

12
ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялар ретінде 
қарастырылатын Интернет технологиясын келтіруге болады. Алай-
да мектеп оқушыларын оқытуда Интернетті қолдану технологиясын 
ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялар ретінде емес, 
жалпы білім беретін орта білім беруді ақпараттандыру технологиясы 
ретінде есептеуге болады. Білім беруді ақпараттандыру технологиясы 
ұғымы білім беру жүйесінде ақпараттық жəне телекомуникациялық 
технологияларды қолдану технологиясына қарағанда, мейлінше 
кең ауқымды екендігін түсіну маңызды. Бұл ұғым білім беруді 
ақпараттандыру мақсатына жетуді қамтамасыз ететін тəсілдердің, 
əдістердің барлық жиынтығын қамтиды. 
Мəселен, білім беруді ақпараттандыру технологияларына білім 
беру қызметіне арналған ақпараттық ресурстарды дайындау əдістері 
мен сапасын бағалау, педагогтарды өзінің кəсіби іс-əрекетінде 
ақпараттық жəне телекомуникациялық технологияларды тиімді 
қолдануға оқыту тəсілдері жатуы мүмкін.
Жалпы білім беретін орта білім беру саласында қолданылатын 
Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарының негізінде 
перифериялық құрылғылармен жабдықталған дербес компьютер 
жатыр.
Компьютердің мүмкіндіктері оған енгізілген программалық 
қамтамасыз етумен анықталады. Программалық құралдардың 
негізгі категориялары жүйелік программалар, қолданбалы програм-
малар жəне аспаптық құралдар. 
Жүйелік программаларға
компьютердің жабдықтарымен жəне 
пайдаланушымен өзара əрекетін қамтамасыз ететін операциялық 
жүйелер, сонымен қатар түрлі қызметтік немесе сервистік про-
граммалар жатады. Қолданбалы программаларға ақпараттық 
техологиялардың құрал-саймандары болатын программалық 
қамтамасыз етулер – мəтінмен, графикамен, кестелік мəліметтермен 
жəне т.б. жұмыс технологиялары жатады.