О. Д. Рахимов, О. М. Турғунов, Қ. О. Мустафаев

1.2.Масофавий таълим моделлари таҳлили 
Масофавий таълим (МТ) - бу ўқитувчи ва талаба бир бири билан масофа ёки вақт 
орқали ажратилган ҳолда ахборот технологиялардан фойдаланилган таълим туридир. 
Бу таълим турининг бир неча моделлари мавжуд бўлиб, улар масофавий таълимни 
ташкил этишга сабаб бўлган қуйидаги вазиятлари билан фарқланади:

географик сабаблар (мамлакат майдони, марказлардан географик узоқлашган 
ҳудудлар мавжудлиги); 

мамлакатни компьютерлаштириш ва ахборотлаштириш даражаси; 

транспорт ва коммуникацияларни ривожланиш даражаси; 

масофавий таълим учун мутахассислар мавжудлиги; 

таълим соҳасида информацион ва коммуникацион технологиялардан фойдаланиш 
даражаси; 

мамлакатнинг таълим соҳасидаги сиёсати. 
Бирламчи модел.
Ушбу модел фақат талабалар билан масофавий ишлашда 
фойдаланилади. Бунда талабаларнинг ҳар бири виртуал ўқитувчига бириктирилади. 
Маслаҳатлар ва якуний назоратларни топшириш учун ҳудудий бўлимлар ташкил этилади. 
Бундай ўқув курсларида ўқитувчи ва талабаларга ўқув шаклини ва формасини танлашда 
катта имкониятлар ва эркинликлар берилади. Бу моделга мисол қилиб Буюк Британиянинг 
Очиқ Университетидаги (http://www.ou.uk) таълимни олиш мумкин. 
Иккиламчи модел
. Ушбу модел масофавий ҳамда кундузги анъанавий таълимда 
талабалар билан ишлаш учун яратилади. Иккала таълим турида ҳам бир хил ўқув дастури 
ва дарс жадваллари, назорат турлари ва уларни баҳолаш мезонларидан

---

8 
фойдаланилади. Бу каби ўқув муассасаларида кундузги таълим талабаларининг сони 
масофавий таълимдагига қараганда кўпроқ бўлиши мумкин. Ушбу масофавий курслар 
педагогика ва услубиётдаги янги йўналишларни излашда қўлланилади. Бу моделга Англия 
ва Австралия Университетидаги (http://www.une.edu.au) таълимни мисол қилиш мумкин.