Lexicographic and ethymological analysis of the concise oxford dictionary of literary terms by ch. Baldick

Ключевые слова: терминология, литературные термины, концепт, этимология, 
словарь, тезаурус, словарные единицы, теория и история литературы, эпика, лирика,
драма.
LEXICOGRAPHIC AND ETHYMOLOGICAL ANALYSIS OF
THE CONCISE OXFORD DICTIONARY OF LITERARY TERMS
BY Ch. BALDICK
Saidova Mukhayyo Umedilloevna 
Bukhara state university 
PhD student of English linguistics department 
Phone number:90 712-59-95 e-mail: [e-mail]
Abstract. The degree o f study and significance o f literary terms are carried out in the given 
article. The article also gives information about the significant aspects o f dictionary by Chris
Baldick "The Concise Oxford Dictionary o f Literary Terms" and lexicographic analysis o f literary
Н ам Д У илмий ахборот ном аси
-
Научный вестник Н ам Г У 2020 йил 9-сои
263

---

terms. Research on terms that have been fully borrowed and introduced unchanged from other
languages is described as well.
Keywords: terminology, literary terms, concept, etymology, 
dictionary, thesaurus,
dictionary units, theory and history o f literature, epic, lyric, dramatic.
Terminlarning taraqqiyoti jamiyatning yuksalishi, xo'jalik, texnika, fan, san'at, 
adabiyot va boshqa sohalarning ravnaq topishi, adabiy tilning o'sishi bilan uzviy bogliq 
jarayondir. Chunki paydo bo'lgan har bir yangi tushuncha tilda ham o'z in'ikosini topadi. 
Fan, ma'daniyat va texnika beqiyos rivojlangan hozirgi davrda terminlar doirasi benihoya 
keng va xilma-xildir. Hozirgi termin asosan fan va texnika tiliga aylanibrivojlangan 
tillarda yangi so'zlarning deyarli 90 %ini ilmiy-texnika terminlari tashkil etadi. Shuning 
uchun ham terminologiya milliy tillarning o'ziga xos taraqqiyot mezoniga, tillarning 
o'zaro aloqasi va yaqinlashib borishida muhim omillardan biriga aylangan.
Terminologiya fani doirasida olib borilgan dastlabki izlanishlar 
D. S. Lotte 
tomonidan olib borilgan bo'lib, butun dunyo terminologiya fanining otasi deya tan 
oladigan buyuk olim 1931-yilda texnik terminologiyaning ilmiy asoslarini ishlab chiqdi. 
Shundan so'ng 1934-yilda E. K. Drezenning, 1934-yilda G. O. Vinokurning va 1986-yilda 
A. A. Reformatskiylarning terminologiyaga bag'ishlangan ishlari e'lon qilindi. Bu 
tadqiqotlarning barchasini terminologiya fanining asoslari deya e'tirof etishimiz mumkin 
chunki aynan shu ishlar asosida terminologiya fani nazariyasi ishlab chiqilgan edi. Usbu 
ishlar asosida terminologiya tadqiqotlarining asosiy yo'nalishlari ham belgilab olindi: A. 
A. Reformatskiy (1986), B. N. Goloven (1981), N. P. Kuzkin (1968), L. A. Kapanadze (1965) 
va boshqalar terminnning maqomini, O. S. Axmanova (1990), V. P. Kaprovich (1978), R. Y. 
Kobrin (1991), В M. Leychik (1986), V. D. Tabanakova (1998), E. N. Tolikina (1970) va 
boshqalar termin mazmuni xususiyatlari, A. S. Gelt (1991) termin va nomenklatur 
birliklarning o'zaro munosabatlari, М. V. oganisyan (2003), О. V. Dovbish (2003), S. V. 
Saxneevich (1998)termin tarjimasi masalalari, Z. M. Polyutina (2002) terming sivilizatsion 
yondashuvlarni tadbiq etganlar.
Termin va nomeklatura haqidagi bir qancha izlanishhlardan so'ng, XX asning 
oxirlariga kelib terminologiyaning leksikografik asoslari ham yaratila boshlandi, ya'ni bir 
qator 
tilshunos 
olimlar 
terminlar 
taksonomiyasini 
ishlab 
chiqish 
ularni 
kategoriyalashtirish va lug'at tarkibiga keltirish ustida ish olib borganlar. Buning 
natijasida esa bir qator terminologik lug'atlar jahon yuzini ko'rdi. Chunonchi Shamledi 
zoonimlarni, Repko, barishnikova, Bulax bir- birlaridan alohida holda floronimlarni, 
manerko artifaktlarni, grebulskaya, Xalikova, Maskovichljtimoit-siyosiy terminlarni, 
Turushkova 
sotsiologiya 
terminlarini, 
Konovalova, 
Saxneevich, 
Burnistrova, 
Rahimberdiyev iqtisodiy terminlarni, maksimenko, Ivanenko yuridik terminlarni 
Volfbekg, 
Ivanov, 
Oganisyan 
tibbiyot 
terminlarini, 
Kvartich 
antroponimlarni 
o'rganganlar. Bundan tashqari, texnologik terminlar, ommaviy axborot vositalari 
terminologiyasi, tijorat, ilmiy adabiyot, byurokratiya terminologiyasi, me'morchilik, 
harbiy soha, musiqa, falsafa, teatr, sport, munosabatlar termnologiyasi, geografiya, 
matematika, geologiya, konchilik, tarjima lingvo-didaktika, dialektologiya terminologiyasi 
kabi sohalar ham olimlar tomonidan chuqur tadqiq qilingan. Keyinchalik ham ko'plab 
olimlar sohaviy terminologiya ustida izlanish olib borganlar.