1 2 .3 . Ортиш-туш ириш пунктлари
ва уларнинг ўтказувчанлиги
О рт иш -т уш ириш пункт ы деганда ҳ а р қа н д а й ю к ж ўн а -
т иш ёки қаб ул қи л и ш , баъзи ҳо лла р д а эса ж ўн ат иш ва қабул
қ и л и ш объект лари т уш унилад и.
Буларга с а н о а т корхон ала-
ри, курил и ш м ай д он лари , савдо базалари ва ш унга ўхшаш
об ъектлар киради.
Орт иш -т уш ириш объект ларинингўт к а зувч а н ли к хусусия-
т и дейилганда бундай пункт ларда бир соат давомида купи би
л а н қанча миқдордаги транспорт восит аси бирлиги бўлиши
туш унилади.
А ксарият ҳолларда транспорт воситалари сони
ўрн и га тонна ўлчамдаги бир соат ичида ортилувчи ёки ту-
ширилувчи юк ҳажмлари қабул қилинади. Ҳар қандай пун-
ктнинг ўтказувчанлик хусусияти Qo((), шу пунктдаги ортиш
ёки туш ириш пости микдори ва ҳар бир то н н а ю кни ортиш
ёки туш ириш учун зарур вақт Т о(|) га ҳамда ортиш ва туш и
риш иш лари ни н г таш кил этил иш и, ом борн ин г ю к обороти
ва унинг ж иҳозланганлигига боғликдир.
Бир ўрин (п о ст)н и н г б и р соатдаги ў тказувч ан л и к ху
сусияти
Q=m= | A ^ .т /с о а т ;
(89)
Агар ай н и пунктда Хо(Т) ўрин бўлса,
Qo(T)= Х о(Т )/Т .(тГ ’7н'Т/ С О аТ ’
( 9 ° )
бунда
7]н —
ав то м о б и лл ар н и н г ортиш ёки туш и ри ш ўри н -
лари га н отеки с кели ш к о эф ф и ц и ен ти .
Б и pop пунктнинг ўтказувчанлик хусусияти бир соат ичи
да нечта автом об и ль (автоп оезд )га ю к орти лган ли ги ёки
туш ирилганлиги билан ҳам ан и қл ан и ш и мумкин.
181
О ртиш -туш ириш пунктларининг ўтказувчанлик хусуси
яти автом обиль (автопоезд)лардаи самарали ф ойдаланиш га
сезиларли таъ си р этади. А й н и қ са, бундай ҳол кўп ҳажмда
ю клаш ёки туш ириш д ои м и й объектлари иш ида я қ қ о л р о қ
кўринади.
О рти ш -туш и ри ш п унктлари д ои м и й ва в ақти н чали к
бўлиш и мумкин. Д ои м и й пунктларда ортиш -туш ириш опе-
рац и ялари мунтазам рави ш да баж арилади. В ақти н чали к
пунктларда баж ариладиган ю клаш о п ерац и ял ари д а катта
узи лиш лар бўлади, яъни ю кл арн и ж ўн ати ш -қабул этиш
к ўп ч и л и к ҳолларда ф аслий характерга эга бўлади. М аса
лан , қ и ш л о қ хўжалиги м аҳсулотларини б и рл ам чи , яъ ни
э к и н м айдонида ортиш пункти, курилиш м атериаллари
қазиб олин ади ган к и ч и к р о қ карьерлар, б и н о ва и нш оот-
л ар н и қуриш даги объектлар.
Д оим ий ортиш -туш ириш пунктлари автом обилларнинг
ҳар бир юклаш ж ойларига бемалол борадиган кирув, б ир-
бирига боғлиқбўлм аган кирув-чиқув йўлларига, ҳамда улар
н и н г ҳовлиларда бемалол ҳаракатланиш ига им кон бериш и
керак. Кирув йўллари ва ҳовлилардаги йўл қоплам алари
қаттиқ бўлиш и лозим . А втомобиллар қатнайдиган йўллар
эни транспорт воси таларининг хавф сиз юра олиш ига, яъни
бир том он лам а юрувда кам и да 3,5 метр, қарам а-қарш и
юрувга ҳам мўлжалланилган бўлса, 6,25 метрдан кам бўлмас-
лиги лозим. Ю к тахланадиган ш табеллар орасида ю клов-
ч и -и ш лов ч и л арн и н г ўтиш лари учун эни 0,9 метрдан кам
бўлмаган алоҳида йўлаклар бўлиш и лозим. Кирув йўллари
ва ю кловчилар ўтиш йўлакларини дои м о соз \о л д а сақлаш ,
ҳар қандай ч иқин ди, қор ва музлардан тозалаб туриш , қиш
кунларида қум сепи б туриш керак.
О рти ш -туш и ри ш и ш лари н и тунда баж ариш да ж ойлар
ёритилган бўлиш и керак.
Д оим ий ортиш -туш ириш пунктларида ортиш -туш ириш
п латф орм алари б алан дли лиги автом об и ль ёки тем и р йўл
вагони асоси баландлигига б аробар қи ли н и б и ш л ан и ш и
керак.
Д оим ий ортиш -туш ириш пунктларида ортиш -туш ириш
иш лари м еханизациялаш тирилган бўлиш и керак. А втомо-
билларга юк ортиш ва туш ириш иш ларини алоҳида-алоҳида
жойларда амалга ош ириш мақсадга мувофиқбўлаши.
182
Д оим ий ортиш -туш ириш пунктлари куй и да ги ком плекс
ж иҳозларга эга бўлиш и керак:
1) юк ҳовлиси майдонларида бемалол ҳаракатланиш ни
таъминловчи кирув йўллари;
2) зарур микдордаги кўтариш -элтиш м аш ина ва меха-
низм лари, заруриятга биноан кичик механизация воситала
ри;
3) юклаш иш лари характерига кўра усти ё п и қ б и н о л ар ва
омборлар, юк сакдаш учун оч и қ ва ярим о ч и қ (айвон) м ай-
дончалар;
4) юк эгалари ва транспорт воситалари бемалол ф ойда-
лана оладиган тарозилар;
5) қоронғида иш лаш учун атроф ии ёритиш жиҳозлари;
6) хизм ат ва м аи ш и й бин олар.
О ртиш -туш ириш жойлари сон и мазкур п унктнинг ўтка-
зувчан ли к хусусиятига мос б ўли ш и , яъ н и 1 соат ичида з а
рур бўлган ю клаш о п ер ац и яси ҳаж ми ёки автом оби ллар
сон и га мутаносиб бўлиш и лози м . М аълум Т соатда Q т о н
на ю кни ортиш ёки туш и ри ш учун зарур бўлган ж ойлар
м и кдори куйидагича ан и кд ан ад и :
х « л = 0-<т1т - т ’7 . / т -
(9 1 >
Агар ю клан увчи то н н а ю клар ўрнига ўш а вақт ичида
ю кланувчи автомобиллаф сон и Ао(Т) б ери лган бўлса, ю к-
л ов ж ойлари со н и куйидагича ан и кд ан ад и :
\ ( Т ) — ^ о (Т )
Чи Уст 7 0(Т) ^ н / Т .
( 9 1
')
О ртиш ва туш ириш ўрин(пост)лари ии н г зарур бўлган
сони айни иш баажарилувчи пунктлар иш мароми ва автомо
биллар келиш и интервал и ўзаро тенг бўлиш ш артига асосан
аникданади. Агар ю клов пунктлари иш ритми ва автом о
биллар ҳаракат интерваллари тенг бўлса, ортиш ва туш ириш
пунктлари иши бир маромда кечади ва автом обилларнинг
юклов постларида кутиб қолиш ҳолатлари бўлмайди.
О р ти ш -т у ш и р и ш п у н к тл ар и н и ж о й л а ш т и р и ш д а юк
ҳовлиларига ом борларн и н гж ой л аш ган л и ги , уларга келувчи
й ўлларни н г кулай ли ги, ор ти ш -ту ш и р и ш м аш и н алари н и
ж ойлаш тириш ва бош қа эксп луатац и он -техн и к талабларни
инобатга олиш зарур. О рти ш -туш и ри ш и ш лари н и таш кил
183
A)
ZZZZZZZZZZZz
' / / / / / / ,
VZZZZZZZZZ/V
Do'stlaringiz bilan baham: |