Ma’lumotlarni uzatish tizimlarida ko‘plab turli XIL texnologiyalar

l 
< 0,2
· l
0 
masofalarda UQT diapazonda 
yerning sferikligini va troposferadagi radioto‘lqinlarning refraksiyasi 
ta’sirini hisobga olmaslik mumkin. Bunda UQTni tarqalishining 
xarakterli o‘ziga xos xususiyati katta barqarorlik va vaqt bo‘yicha 
signal sathining o‘zgarmasligi hisoblanadi. 
0,2
l
0
 <
 l 
< 0,8
· l
0 
chegaralarda yotadigan sezilarli masofalarda 
yerning sferikligini hisobga olish zarur bo‘ladi. Shu bilan birga 
refraksiyaning ta’sirini yerning ekvivalent radiusidan foydalanish yo‘li 
bilan hisobga olish kerak bo‘ladi. 
Bunday masofalarda UQTni tarqalishi uchun metrologik 
sharoitlar ta’sir qiladi. Troposferaning sindirish koeffitsientining 
o‘zgarishi bilan to‘lqin traektoriyasining egriligi o‘zgaradi, binobarin, 
to‘g‘ri va yer sirtidan qaytgan nurlar uchun bu o‘zgarishlar turlicha 
bo‘lishi mumkin. Natijada to‘g‘ri va qaytgan nurlar orasidagi fazalar 
farqi o‘zgaradi, buning natijasida radioto‘lqinlar maydonlari sathi 
o‘zgaradi, signalning so‘nishi ro‘y beradi. Masofaning ortishi bilan 
so‘nishlarning halaqit qiluvchi ta’siri ortadi [1-3]. 
Radioqabul qilishga halaqitlar. 
Radioqabul qilish shartlari 
signal maydoni kuchlanganligini absolyut qiymatlari orqali emas, 
balki 
signal 
maydoni 
kuchlanganligini 
shovqin 
maydoni 
kuchlanganligiga nisbati orqali aniqlanadi. 
Turli aloqa turlari – radiotelefon, radiotelegraf, radioeshittirishni 
va boshqalarni amalga oshirish uchun ma’lum minimal signal/halaqit 
nisbati talab qilinadi. Bu joyda va berilgan to‘lqin diapazonida 
halaqitlar sathini aniqlashni bilish katta amaliy ahamiyatga ega. 
Binobarin, ma’lum halaqitlar sathi bo‘yicha talab qilinadigan maydon 
kuchlanganligini aniqlash mumkin. 

---

18 
Biz 
faqat 
tashqi 
halaqitlarni 
ko‘rib 
chiqamiz, 
radioapparaturalarning ichki shovqinlari esa qabullash qurilmalari 
fanida ko‘rib chiqiladi.