Davlat inspeksiyasi

3-savol.
Bu nazorat savollari orasidagi eng murakkab savollardan biridir. 
Avvalambor, u o‘quvchilardan o‘rtacha tezlikni bosib o‘tilgan masofa va 
sarflangan vaqtga bog‘lay olishlarini talab etadi. Ya’ni, o‘quvchilardan 
matematik tushunchalarni chuqurroq o‘zlashtirib, ulardan hayotiy vaziyat­
larda foydalana olish ko‘nikmasini rivojlantirish talab etiladi.
Yechish: 
Ko‘pchilik o‘quvchilar mazkur savolning mohiyatiga yetarlicha tu shun­
magan va ular har ikkala yo‘ldagi tezliklarni qo‘shib, chiqqan natijani teng 
ikkiga bo‘lib, o‘rtacha tezlikni noto‘g‘ri hisoblashgan. Shuning uchun 
faqatgina 14 foiz o‘quvchilar bu masalani to‘g‘ri yechishga muvaffaq 
bo‘lishdi va 13 foizi esa hech qanday javob bermagan.
Masalani yechishda o‘quvchilardan masofa, tezlik va vaqt orasidagi 
muno sabatlarga e’tibor qaratishlari talab etiladi, shuning uchun mazkur 
savol o‘quvchilarning «o‘zgarish va munosabatlar»ga doir matematik 
tushunchalarini mustahkamlashga yordam beradi. Masalaning javobini 
topishda o‘quvchilar tezlikni masofa va vaqt orqali topish formulasini 
qo‘llashadi. Shu sababdan aqliy faoliyat turi «qo‘llash» kategoriyasiga 
tegishlidir.
Topshiriq va test savollarini tuzuvchilar bunday murakkab savollar­
ni tuzayot ganlarida yuqoridagini e’tiborga olishi lozim. Masalaga 
javob berishda harakatni ifodalash uchun uch xil kattaliklar orasidagi 
bog‘liqliklardan foydalanish talab etiladi. Ammo birinchi savolda 
faqatgina masofa va vaqt o‘rtasidagi nisbat taqqoslanadi. Ikkinchi
savolda esa masofa va tezlikdan foydalanib, sarfl angan vaqtni topish 
va vaqt birliklarini to‘g‘ri almashtira olish talab etilgan (minutni soat 
ko‘rini shida yozish). So‘nggi, uchinchi savolda o‘quvchilardan o‘rtacha 
tezlik haqi dagi to‘laroq tushunchaga ega bo‘lish kerakligi va butun bosib 
o‘tilgan yo‘lning butun vaqtga nisbatini topish so‘ralgan.

---

55
Karima yaqinda haydovchilik guvohnomasini oldi. Endi u o‘ziga 
ma shina sotib olmoqchi. Quyidagi jadvalda mashi na sotuvchisi taklif 
etayotgan to‘rt xil mashina haqida ma’lumot berilgan.