~ 309 ~
D
Re
4000 holatlarda quyidagi keltirilgan
ifodadan ham foydalanish
mumkin:
2
64
,
1
Re
lg
82
,
1
1
D
(4.133)
1948 yilda G.K.Filonenko tomonidan bu quvurlar uchun quyidagi Darsi
koeffitsientini aniqlash uchun quyidagi empirik formula taklif etilgan:
2
8
Re
lg
55
,
0
Kyollebruk va Konakov tomonidan silliq quvurlar uchun Darsi
koeffitsientini aniqlash uchun quyidagi empirik formula taklif etilgan:
2
7
Re
lg
556
,
0
Agar quvurning shakli to‘g‘ri to‘rtbo‘rchak shaklida bo‘lsa, silliq
quvurlarning hisobi birinchi banddagi kabi bajariladi.
3
0
. Qo‘shimcha ma’lumotlar.
1. Amaliyotda foydalaniladigan po‘lat va cho‘yan quvurlar uchun
Darsi –
gidravlik ishqalanish koeffitsientining son qiymati F.A.Shevelev
formulasidan
foydalanib aniqlanadi.
a
)
D
Re
9,2
10
5
(
kvadrat qarshiliklar qismi uchun
)
3
3
,
0
021
,
0
021
,
0
D
D
(4.134)
b
)
D
Re
9,2
10
5
(
kvadrat qarshiliklar qismigacha bo‘lgan qism uchun
)
3
,
0
6
Re
1
10
5
,
1
D
D
(4.135)
Bu formulalarda quvur diametri
D
–
metr
o‘lchov birligida ifodalanadi.
~ 310 ~
2. Plastmassa va polietilen materiallaridan tayyorlangan quvurlar
uchun
Darsi koeffitsientini aniqlashda amaliyotda quyidagi formulalar qoniqarli
natija berishi aniqlangan:
Quyidagi formula F.A. Shevelev tomonidan taklif etilgan:
226
,
0
Re
25
,
0
Ishlab chiqarishda ishlatiladigan polietilen materiallaridan tayyorlangan
quvurlar uchunDarsi koeffitsientini aniqlashda quyidagi formuladan foydalanish
mumkin:
226
,
0
Re
288
,
0
3.
Gidrotexnika
amaliyotida
tadqiqot
va
amaliy
tajribalarda
qo‘llaniladigan shisha quvurlar uchun
bu koeffitsient kattaligi Rossiya
Federatsiyasining Moskva shahridagi VODGYeO ilmiy-tadqiqot institutida olib
borilgan tadqiqotlar natijasiga asosan Reynolds sonining
5
4
10
8
10
4
Re
qiymatlari uchun quyidagicha aniqlanishi taklif etilgan:
226
,
0
Re
312
,
0
4. Oqava suvlar uchun
gidravlik ishqalanish koeffitsienti N.F.Fedorov
tomonidan taklif etilgan formula yordamida aniqlanishi mumkin:
Re
4
42
,
3
lg
2
1
a
R
э
bunda,
R
– gidravlik radius,
э
– ekvivalent g‘adir-budirlik,
mm
va
a –
o‘lchov
birliksiz kattalik. Bu parametlar quyidagi jadvalga asosan aniqlanadi.
4.3-jadval
Quvurlar
э
,
mm
a
Keramik
Asbesttsement
Beton va temirbeton
Po‘lat
1,35
0,60
2,00
0,80
90
73
100
79
~ 311 ~
Cho‘yan
11,0
83
5. Kapillyar sug‘orishda qo‘llaniladigan quvurlar uchun.
Bunday quvurlar asosan sintetik
materiallardan tayyorlanib, ularning
devorlarida tirqishlar qoldiriladi. Bunday holatlarda quvurlar tizimi bo‘ylab sarf
o‘zgarganligi sababli, uzunlik bo‘ylab qo‘shimcha energiyanning yo‘qolishi
kuzatiladi. Bunday holatda gidravlik ishqalanish koeffitsientining qiymati
oshadi.
Sug‘orish quvurlarining
d
= 0,016 ÷ 0,05
m
, o‘lchamlari uchun tirqishlar
orasidagi masofa 0,06 ÷ 4,00
m
bo‘lib, tirqish diametri 1,0 ÷ 3,0
mm
bo‘lishi
kuzatiladi. Sarfni o‘zgarishi natijasida oqimning turbulent harakati mavjud
bo‘lib, Reynolds soni
5
10
Re
shartni bajaradi.
Shu sababli, gidravlik ishqalanish koeffitsienti
silliq quvurlardagi holat
uchun aniqlanishi mumkin.
5
10
Re
shart bajarilganda esa bu koeffitsientning
qiymati uzunlik bo‘yicha doimiy va o‘zgaruvchan sarflar uchun bir xil bo‘ladi.
6. Turli materiallardan tayyorlangan drenaj quvurlar uchun.
Bunday quvurlarda uzunlik bo‘yicha sarfning oshishi kuzatilib, Darsi
koeffitsienti qiymati ham oshadi. Gidrotexnika
amaliyotida drenaj quvurlar
plastmassa, silliq shisha, gofra, keramik materiallardan tayyorlanib, ularda
drenaj tirqishlar mavjud bo‘ladi.
Shisha plastik drenaj quvurlarida oqim turbulent
tartibdagi kvadrat
qarshiliklargacha va kvadrat qarshiliklar sohasida harakatlanadi.
Keramik drenaj
quvurlarda
5
10
Re
shart bajarilib, ular silliq quvurlar
kabi ishlaydi.
~ 312 ~
Gofra quvurlarda
э
=1,3÷1,9
mm
qiymatlar uchun kvadrat
qarshiliklargacha bo‘lgan soha uchun A.I.Murashko tadqiqotlari natijasida
Kolbruk-Uayt formulasiga asosan aniqlash mumkinligini taklif etgan:
d
27
,
0
Re
51
,
2
lg
2
1
Gofra quvurlarda oqimning turbulent tartibdagi kvadrat karshiliklar sohasi
5
10
Re
vaziyatda boshlanib, bunda gidravlik qarshilik kattaligi 5
foizga
oshishi aniqlangan.
Do'stlaringiz bilan baham: 
