Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

 
Oshlovchi modda saqlovchi o’simliklardan qaynatma tayyorlash 
Oshlovchi modda saqlovchi o’simliklardan (dub po’slog’i, toloknyanka bargi, brusnika 
bargi, chernika bargi, kalina po’stlog’i , ilontovon ildiz poyasi) hamma vaqt qaynatma 
tayyorlanadi. Ta’sir etuvchi moddani to’liq ajralib chiqishiga o’simlikni maydalanish darajasi 
katta 
ta’sir 
ko’rsatadi.
G. S. Mixaylova ko’rsatmasi bo’yicha dub po’slog’idan qaynatma tayyorlashda 0,2 ml gacha 
kattalikkacha maydalash oshlovchi moddalarni ko’prok ajralishiga, undan ham maydarok qilib 
tayyorlanganda kam miqdor moddalar qaynatmaga o’tishi aniqlangan. Ikki tomonlama kutikula 
bilan qoplangan serin bilan to’yingan qalin etli barglardan faqat qaynatma tayyorlanadi. 
Masalan: toloknyanka bargidan hamma vaqt qaynatma tayyorlanadi. Toloknyanka 
ajratmalaridagi oshlovchi moddalar miqdori: 
11-jadval 
 
Ajratma nomi 
Yozilishi 
Miqdori 
(oshlovchi modda)
 
Arbutin 
Damlama 
qaynatma
 
10,0 : 200 
10,0 : 200 
1,95 
3,26
 
9,07 
13,16 
 
Rp.: Decocti foliorum Uvae Ursi 10,0 — 180 ml 
D.S. bir osh qoshiqdan kuniga 2 mahal ichilsin. 
SHuning uchun ham toloknyanka bargidan XDF ko’rsatmasiga binoan damlama emas, 
qaynatma tayyorlanadi. 
Efir moyi saqlovchi o’simliklardan damlama tayyorlash 
Ajratmaga ko’p miqdor efir moyi ajralishini ta’minlash uchun efir moyi saqlovchi 
o’simliklardan damlama maxsus infundir idishlarda tayyorlanadi. Damlama tayyorlashda 
aralashtirish yoki sovutilmagan ajratmani suzish mumkin emas. O’tkazilgan tajribalar natijasi 
shuni ko’rsatadiki XDF bo’yicha damlama tayyorlash boshqa usullarga nisbatan ancha 
ustunlikka ega. 
Bu guruhga kiruvchi o’simliklardan tayyorlangan damlama va qaynatmalar o’zining 
yopishqoqligi bilan ajralib turadi. Ular yuqori molekulali moddalar shilimshiqlar ajralib chiqishi 
bilan tushuntiriladi. Bu guruhga kiruvchi ajratmalar xuddi kamedlar va kraxmallardan 
tayyorlangan ajratmalar kabi shilimshiqlar deb ataladi
35
.