15-mavzu. O’zbekistonda Biznes va xususiy Tadbirkorlikni rivojlantirish istiqbollari Dars o’quv maqsadi

A.Smitning ta’kidlashi bo’yicha: 
"Biz ovqatlanayotgan paytda 
qassob, oshpaz yoki nonvoyning saxiyligiga ishonmaymiz, biz ular xususiy 
manfaat-larini amalga oshirishga harakat qilishlariga ishonamiz, ular o’z 
manfaatlarini orqasidan quvib va "ko’rinmas qo’l" nazorati ostida o’zlarning 
xayollariga kelmagan natijalarga erishadilar" . 

---

Bu shuni anglatadiki, tadbirkor nafaqat boyishga qaratilgan individual 
vazifalarni, balki yashirin tabiatga ega bo’lgan, ijtimoiy xarakterdagi 
funksiyalarni ham bajaradi. 
Biznes ishsizlik muammosini hal qilishda juda muhim rol uynaydi. 
Masalan AKSh da o’tgan asrning 80- yillarda yangi ish joy- larining 80 
foizi kichik firmalar tomonidan yaratilgan. 100 mln.dan ko’proq; 
amerikaliklar Biznes orkali yashash uchun mablag’ top- ganlar. Davlat 
esa ulardan soliq, undirish orqali byudjetni to’ldirgan. 
Etakchi olimlar va xalqaro forum va tashkilotlar ekspertlari, o’sayotgan 
ishsizlikni bartaraf etishning yagona usuli-yangi korxonalar va ish joy- 
larini barpo etish degan xulosaga kelishgan. 
Shuni alohida ta’kidlab o’tish 
kerakki, Biznes aholining ijtimoiy zaif qatlamlarining (ayollar, in- validpar, 
qochoqlar va boshqalar) mexnatidan foydalanadi, ular yirik korxon- alarda 
ish topa olmaydilar. Bundan tashqari kichik firmalar amaliy o’qitish, yosh 
kadrlarni tayyorlashning o’ziga xos "poligoni" hisoblanadi. 
Prezident 
I.A, Karimov "bir so’z bilan aytganda - Biznes va xususiy 
tadbirkorlik bu
gungi kunda aholi bandligini taminlaydigan va un- ing asosiy 
daromad manbai bo’lgan muhim bo’g’inga aylanmoqda",deb ta’kidlaydi. 
Respublikamiz qishloq xo’jaligida Biznesni rivojlantirish bo- rasida 
ulkan imkoniyatlar mavjud: mevaning atigi 15 foizi, sabzovotning 10 foizi, 
poliz maxsulotlarining 5 foizi, uzumning 23 foizi, terining 26 foizi, junning 
25 foizi, sutning 5 foizi qishloqlarda qayta ishlanmoqda . 
Biznes moddiy resurslardan foydalanishni ham ta’minlaydi, ya’ni xom 
ashyoning mahalliy manbalari va yirik ishlab chiqarish chiqindilaridan keng 
foydalanadi. 
AKSh Milliy Ilmiy Fondining ma’lumotlari bo’yicha ITTKIga sar- 
flangan har bir dollarga 100 kishigagacha ega bo’lgan firmalar 100-1000 ki- 
shigagacha xodimlarga ega bo’lgan firmalarga nisbatan to’rt marta, 1000 ki- 
shidan ko’prok; ishchiga ega bo’lgan firmalarga nisbatan esa 24 marta ko’p 
ixtiro qiladilar . 
Ularda yangiliklarni ishlab chiqarishga joriy qilish sur’ati yirik firmalarga 
nisbatan 30 foizga yuqori va o’zining ixtirosi bilan kichik firmalarga jahon 
bozoriga chiqish uchun 2,2 yil kerak bo’lsa, yirik kompaniyalarga 3,05 yil 
kerak bo’ladi.