Sultonova madinaning “Etnonim va etnooykonimlarning o’rganilishi hamda ularning tarixiy-lisoniy asoslari” mavzusidagi

.
Tildagi so’zlarni mana shu asosda tasnif qilish tilshunoslikda so’zlarning 
mavzuiy guruhlari yoki so’zlarning tematik qatorlari deb nomlangan
.
23

Ana shu nazariy fikrlarga asoslangan holda etnonimlarni mavzuiy guruhlarga 

ajratish, etnonimlarni ularning ma’nosi va nominastion vazifasiga ko’ra o’xshash 
qatorlarga jamlashni ko’zda tutadi. Demak, etnonimlarning mavzuiy qatorlari 
deganda bir umumiy mavzu, g`oya atrofida birlashgan etnonimlarni muayyan 
guruhlarga jamlash tushuniladi.
Etnonimlarni mavzuiy qatorlarga jamlash tilning ichki qonuniyatlaridan kelib 
chiqqan holda emas, balki ko’proq tashqi, ya’ni nolingvistik belgilar asosida 
amalga oshiriladi.
Mavzuiy guruhlar atamasi ushbu ishda ikki tushunchani anglatadi. 
Birinchidan, etnonimlarni tasnif qilishning lisoniy usullaridan birini, ikkinchidan, 
ushbu usulda tasnif qilingan til materiallarining etnonimik guruhlarini bildiradi. 
Mavzuiy guruhlar, avvalo, ilmiy lisoniy usuldir. Bu usul yordamida belgilanuvchi 
etnonimik guruhlarni til materiali beradi. Etnonimlarning mavzuiy guruhlarga 
ajralishi, mavzuiy guruhlarning soni, boyligi til materialiga aloqador. 
Etnonimlarning mavzuiy guruhlari ko’pgina tillarda uchraydi, ular uchun 
umumiydir.
Har bir xalqning ijtimoiy-siyosiy hayoti, xo’jaligi, ijtimoiy-madaniy turmushi, 
diniy qarashlariga oid ma’lumotlar etnonimning mavzuiy guruhlarida ravshan 
ifodalanadi. Demak, etnonimlarni lug`aviy-ma’noviy jihatdan mavzuiy guruhlarga 
ajratib tadqiq qilish tilning xalq hayoti bilan bog`liq xususiyatlarini ham namoyish 
23
Туробов А. Самарқанд этноним ва этноойконимлари. –Самарқанд: СамДЧТИ, 2002. -208 б. 

---

qilishga imkon beradi. Shu jihatdan mavzuiy tasnif usuli lingvosostiologik 
qimmatga egadir
.
24
Mavzuiy tasnif asosida etnonimlarning va ulardan shakllangan 
etnooykonimlarning lug`aviy-ma’noviy xususiyatlari oydinlashadi. 
Etnonimlar lug`aviy-ma’noviy ma’nosiga, yasalish munosabatiga, ob’ektni 
qanday ifoda etishi va nutqda reallashish holatiga ko’ra farqlanadi. Shunga ko’ra, 
etnonimlar ma’nosining vujudga kelishida turli omillar baza bo’lib xizmat qiladi. 
Etnonimlarning shakllanishida lisoniy va nolisoniy omillar muhim rol o’ynaydi.