Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

1. Egasi noma‟lum gap; 2. Atov gap; 3. So„z-gap.
Egasi noma‘lum gaplarning kesimi fe‘l va uning harakat nomi shakli orqali 
ifodalanadi. Bunday gaplarda ish-harakatni bajarishga imkoniyat, zaruriyat, shart, 
istak kabi ma‘nolar ifodalanadi. Shaxsi noma‘lum gaplarning eng muhim belgisi 
kesimi tarkibida egalik (shaxs-
son) qo‗shimchalarining bo‗lmasligidir.
Masalan, 
Ishga borish kerak. 
O„zbek tilidagi atov gap 
– egasiz gapning o‗ziga xos turi: Masalan,
Keng 
sahro. 
Bu gap bir qarashda kesimsiz, faqat egadan iborat gapdek tasavvur 
uyg‗otadi
. 
Biroq gapni zamonlar bo‗yicha paradigmaga solsak, quyidagi ko‗rinish 
hosil bo‗ladi:
Keng sahro 
– Keng sahro edi. 

---

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS»
 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 3 
ISBN 978-83-949403-3-1 
160
Demak, atov gap 
– hozirgi zamon ko‗rinishidagi kesimdan iborat egasiz gap.
So„z-gap (Semantik-funksional shakllangan gap)
(13, 350) ham egasiz 
gapning alohida ko‗rinishi: 
Bir so‗zdan iborat bo‗lib, tarkibida bo‗laklarga ajralmaydigan, boshqa so‗zlar 
bilan kengaya olish imkoniyatiga ega bo‗lmagan gaplar 
so„z-gap
deyiladi. Masalan, 
 
– Bugun maktabga bormoqchimisan? – 
Ha.
 
Birinchi Prezidentimiz asarlari tilida egasiz gapning Atov va So‗z-gap 
shakllari deyarli uchramaganligi sababli, biz asosiy e‘tiborni shaxsi noma‘lum gaplar 
tahliliga qaratdik. 
Egasi noma‘lum gaplarning kesimi quyidagicha ifodalanadi: 
I. 
Bo„ladi, bo„lmaydi, to„g„ri keladi, to„g„ri kelmaydi
 
so„zlari yordamida:
.
Kesim ravishdoshning [
-(i)b
] shakli va 
bo„lmoq
fe‘lining turli ko‗rinishlari bilan 
ifodalanganda ham egasiz gap vujudga keladi: 
Quyida Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov asarlari tilida kesimi shunday 
qolipda shakllangan til birliklariga misol keltirib o‗tamiz: 
a)