O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

III. 
GLOSSARIY 
Termin 
Rus tilidagi sharhi 
Ingliz tilidagi sharhi 
Analitik pasport (sifat sertifikati) 
– maxsulotni ishlab chiqargan 
yoki 
keltirayotgan 
tashkilot 
tomonidan 
taqdim 
etiladigan 
hujjat. Unda maxsulot haqida 
ma’lumot (nomi, seriya raqami, 
qayd 
etish 
raqami, 
spetsifikatsiyalarga xavolalar va 
b.), mazkur seriyani tekshirish 
natijalari 
(spetsifikatsiyada 
keltirilgan barcha ko‘rsatkichlari 
bo‘yicha), talablarga mos kelishi 
va 
saqlanish 
muddati
to‘g‘risidagi xulosalar keltirilgan 
bo‘lishi shart va mas’ul shaxs 
(SNQB) tomonidan imzolangan 
bo‘ladi. Analitik pasport mahsulot 
seriyasi bilan taqdim etiladi. 
Analiticheskiy 
pasport
 
(sertifikat kachestva) 
- dokument, vыdavaemыy 
predpriyatiem-izgotovitelem 
ili postavщikom produksii, 
ili, 
v 
isklyuchitelnыx 
sluchayax 
(vaksinы, 
sыvorotki i dr.), organom 
normativnogo kontrolya. On 
doljen soderjat neobxodimыe 
svedeniya 
o 
produksii 
(nazvanie, 
nomer 
serii, 
registratsionnыy 
nomer, 
ssыlki 
na 
spetsifikatsii, 
predpriyatie-izgotovitel i dr.), 
rezultatы ispыtaniya dannoy 
serii 
produksii 
po 
vsem 
pokazatelyam 
kachestva, 
predusmotrennыm 
spetsifikatsiey, 
vыvod 
o 
sootvetstvii 
(nesootvetstvii) 
kachestva produksii i sroke 
godnosti. 
Analiticheskiy 
pasport, 
podpisannыy 
upolnomochennыm 
litsom 
(nachalnikom 
OKK), 
prednaznachen 
dlya 
soprovojdeniya 
serii 
produksii ili eyo chasti 
Batch
certificate - The process of 
testing and evaluation against 
specifications 
designed 
to 
document, verify, and recognize 
the competence of a person, 
organization, or other entity to 
perform a function or service, 
usually for a specified time. 
Dori 
vositalarining 
balk-
mahsuloti- 
texnologik 
jarayonning barcha bosqichlaridan 
o‘tgan 
faqt 
qadoqlanmagan 
dozalangan lori vositasi.
Balk-produkt lekarstvennogo 
sredstva- 
dozirovannoe 
lekarstvennoe 
sredstvo, 
proshedshee 
vse 
stadii 
texnologicheskogo protsessa, 
za 
isklyucheniem 
okonchatelnoy upakovki 
BULK PRODUCT- Any product 
which 
has 
completed 
all 
processing stages up to, but not 
including, final packaging. 
Biostimulyar – sifat, havfsizlik va 
samaradorligi 
bo‘yicha avval 
ro‘yxatdan 
o‘tgan 
etalon 
innovatsion 
biologik 
dori 
vositasiga o‘xshash va halqaro 
patentlamagan nomga ega bo‘lgan 
qayta ishlab chiqarilgan dori 
vositasi. 
Biostimulyar-
vosproizvedennoe 
biologicheskoe lekarstvennoe 
sredstvo, zayavlennoe kak 
podobnoe 
po 
kachestvu, 
bezopasnosti i effektivnosti 
ranee 
zaregistrirovannomu, 
etalonnomu innovatsionnomu 
biologicheskomu 
lekarstvennomu sredstvu i 
imeyuщee 
sxodnoe 
mejdunarodnoe 
nepatentovannoe nazvanie 
A biosimilar (also 
known 
as follow-on 
biologic or subsequent 
entry 
biologic) is a 
biologic medical 
product
 which 
is 
almost 
an 
identical copy of an original 
product that is manufactured by a 
different company.
[1]
 Biosimilars 
are officially approved versions of 
original "innovator" products, and 
can be manufactured when the 
original 
product's 
patent
 expires.
[2]
 Refere

---

155 
nce to the innovator product is an 
integral 
component 
of 
the 
approval
Dori vositalari — kelib chiqishi 
tabiiy va sun’iy bo‘lgan bir yoki 
bir 
nechta 
dori 
moddalari 
(substansiyalar) hamda yordamchi 
moddalar asosida hosil qilingan, 
kasallikning oldini olish, tashxis 
qo‘yish va davolash uchun 
qo‘llashga ruxsat etilgan vositalar.
Lekarstvennыe sredstva - 
veщestva ili ix kombinatsii, 
primenyaemыe 
dlya 
profilaktiki, 
diagnostiki 
lecheniya 
zabolevaniya, 
reabilitatsii, poluchennыe iz 
krovi, plazmы krovi, iz 
organov, tkaney organizma 
cheloveka 
ili 
jivotnogo, 
rasteniy, mineralov metodami 
sinteza ili s primeneniem 
biologicheskix texnologiy. K 
lekarstvennыm 
sredstvam 
otnosyatsya 
farmatsevticheskie substansii 
i lekarstvennыe preparatы 
MEDICINAL PRODUCT Any 
substance or combination of 
substances presented for treating 
or preventing disease in human 
beings or animals. Any substance 
or combination of substances 
which may be administered to 
human beings or animals with a 
view to making a medical 
diagnosis 
or 
to 
restoring, 
correcting 
or 
modifying 
physiological functions in human 
beings or in animals is likewise 
considered a medicinal product 
Dori preparatlari — dozalangan, 
idishga 
joylangan-o‘ralgan, 
qo‘llashga tayyor dori vositalari. 
Lekarstvennыe preparatы - 
dozirovannыe lekarstvennыe
sredstva v opredelennoy 
lekarstvennoy forme
Medicinal preparations - dosage 
means in a particular dosage form. 
Dori moddalari (substansiyalari) 
— kelib chiqishi tabiiy va sun’iy 
bo‘lgan, qo‘llashga ruxsat etilgan 
biologik faol moddalar. 
Substansiya 
- 
veщestvo 
rastitelnogo, 
jivotnogo, 
mikrobnogo 
ili 
sinteticheskogo
proisxojdeniya, obladayuщee 
farmakologicheskoy 
aktivnostyu 
i
prednaznachennoe 
dlya
proizvodstva i izgotovleniya 
lekarstvennыx preparatov 
Substance - a substance of plant, 
animal, microbial or synthetic 
origin exhibiting pharmacological 
activity and is designed for the 
production and manufacture of 
drugs. 
Farmakologik 
vositalar 
— 
belgilangan 
farmakologik 
faollikka ega bo‘lib, klinik sinov 
ob’ektlari 
hisoblanadigan 
muayyan 
dorivor 
shaklidagi 
moddalar 
yoki 
moddalar 
aralashmasi. 
Farmakologicheskoe 
sredstvo- veщestvo ili smes 
veщestv s ustanovlennoy 
farmakologicheskoy 
aktivnostyu i toksichnostyu, 
yavlyayuщeesya 
ob’ektom 
klinicheskogo ispыtaniya i 
potensialnыm lekarstvennыm 
sredstvom 
Pharmacological means - a 
substance 
or 
mixture 
of 
substances 
with 
established 
pharmacological 
activity 
and 
toxicity that is the object of 
clinical trials and potential drug; 
Farmakopeya — dori vositalari 
sifatini, ularni tayyorlash, sifat-
miqdor jihatidan nazorat qilishni, 
saqlash 
shart-sharoitlarini 
va 
nomlanishini belgilaydigan davlat 
standartlari to‘plami; 
Farmakopeya - sbornik
gosudarstvennыx standartov 
kachestva 
lekarstvennыx 
sredstv, 
imeyuщiy 
zakonodatelnыy xarakter. 
Pharmacopoeia - a collection of 
state standards of the quality of 
medicines having a legislative 
character. 
Ro‘yxatdan 
o‘tkazilganlik 
guvohnomasi — dori vositalarini 
tibbiy qo‘llanish huquqi uchun 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Sog‘liqni 
saqlash 
vazirligi 
ruxsatini tasdiqlovchi hujjat. 
Registratsionnoe 
udostoverenie lekarstvennogo 
preparata 
- 
dokument, 
podtverjdayuщiy 
fakt 
gosudarstvennoy registratsii 
lekarstvennogo preparata; 
Certificate of registration of the 
drug - a document confirming the 
fact of state registration of the 
drug; 

---

156 
Dori 
vositalarining, 
tibbiy 
buyumlarning davlat reestri —
rasmiy hujjat bo‘lib, u tibbiyot 
amaliyotida 
qo‘llashga ruxsat 
etilgan dori vositalari, tibbiy 
buyumlar ro‘yxatidan iborat. 
Gosudarstvennыy 
reestr 
lekarstvennыx sredstv, izdeliy 
meditsinskogo naznacheniya i 
meditsinskoy 
texniki- 
dokument 
ucheta 
zaregistrirovannыx 
i 
razreshennыx 
k 
meditsinskomu primeneniyu 
v Respublike O‘zbekistan 
lekarstvennыx sredstv, izdeliy 
meditsinskogo naznacheniya i 
meditsinskoy texniki; 
State 
Register 
of 
medicinal 
products-medical 
devices 
and 
technical- accounting document 
registered 
and 
permitted 
for 
medical use in the Republic of 
Uzbekistan medicines, medical 
devices and medical equipment; 
Generik 
dori 
vositalari 
(generiklar) 
— 
patent 
berilganlaridan 
qolishmaydigan, 
lekin boshqa ishlab chiqaruvchi 
tomonidan 
tayyorlangan 
dori 
preparatlari. 
Generik (vosproizvedennыy 
lekarstvennыy 
preparat)- 
lekarstvennыy 
preparat, 
sootvetstvuyuщiy 
originalnomu preparatu po 
sostavu aktivnыx veщestv, 
lekarstvennoy 
forme 
i 
postupivshiy v obraщenie 
posle 
istecheniya 
sroka 
deystviya 
oxrannыx 
dokumentov na originalnыy 
preparat, 
libo 
po 
litsenzionnomu soglasheniyu 
A generic 
drug is 
a 
pharmaceutical 
drug
 that 
is 
equivalent 
to 
a 
brand-name 
product in dosage, strength, route 
of 
administration, 
quality, 
performance, 
and 
intended 
use.
[1]
 The term may also refer to 
any drug marketed under its 
chemical 
name 
without 
advertising,
[2]
 or to the chemical 
makeup of a drug rather than the 
brand name under which the drug 
is sold
Gomeopatik 
vositalar 
— 
gomeopatik qoidalarga binoan 
qo‘llaniladigan 
va 
davlat 
reestrining 
maxsus 
bo‘limiga 
kiritilgan dorilar. 
Gomeopaticheskie 
lekarstvennыe sredstva -
odno 
ili
mnogokomponentnыe 
preparatы, soderjaщie, kak 
pravilo, 
mikrodozы
aktivnыx 
soedineniy,
proizvodyaщiesya 
po 
spetsialnoy 
texnologii 
i
prednaznachennыe 
dlya
peroralnogo, in’eksionnogo
ili mestnogo primeneniya v 
vide 
razlichnыx 
lekarstvennыx form. 
The law of similarsstates that a 
disease is cured by a medicine 
that creates symptoms similar to 
those the patient is experiencing. 
Hence, an important part of the 
prescription of a homeopathic 
medicine is a lengthy interview to 
determine all the symptoms. The 
homeopathic 
physician 
then 
prescribes the medicine that best 
matches the symptoms. 
The principle of the single 
remedy states 
that 
a 
single 
medicine should cover all the 
symptoms 
the 
patient 
is 
experiencing: mental, emotional 
and physical. 
The principle of the minimum 
dose has two parts. First, the 
homeopathic doctor prescribes 
only a small number of doses of 
the homeopathic medicine and 
waits to see what effect the 
medicine 
has. 
Second, 
the 
medicine 
is 
given 
in 
an 
infinitesimal dose. 
Farmatsevtik faoliyat — dori 
vositalarini, tibbiy buyumlarni 
yaratish bo‘yicha izlanishlarni, 
Farmatsevticheskaya 
deyatelnost 
- 
deyatelnost, 
vklyuchayuщaya v sebya 
Pharmaceutical activity 
- an 
activity 
which 
includes 
the 
wholesale of medicinal products, 

---

157 
tadqiqotlarni, shuningdek ularni 
ishlab 
chiqarish, 
tayyorlash, 
sifatini 
nazorat 
qilish, 
standartlash, ro‘yxatdan o‘tkazish, 
saqlash, axborot berish, yetkazib 
berish va realizatsiya qilishni 
qamrab oladigan faoliyat. 
optovuyu 
torgovlyu 
lekarstvennыmi sredstvami, 
ix xranenie, perevozku i (ili) 
roznichnuyu 
torgovlyu 
lekarstvennыmi preparatami, 
ix 
otpusk, 
xranenie, 
perevozku, 
izgotovlenie 
lekarstvennыx preparatov; 
their storage, transportation and 
(or) retail sale of medicinal 
preparations, 
their 
vacation, 
storage, transport, manufacture of 
drugs; 
Sifatni ta’minlash- 
Obespechenie kachestva - 
sovokupnost 
organizatsionnыx 
meropriyatiy, 
predprinimaemыx v selyax 
garantii 
sootvetstviya 
kachestva 
vыpuskaemыx 
lekarstvennыx 
sredstv 
trebovayanim, 
ustanovlennыm 
pri 
ix 
gosudarstvennoy registratsii 
Quality Assurance (QA) - An 
integrated system of management 
activities 
involving 
planning, 
implementation, 
assessment, 
reporting, 
and 
quality 
improvement to ensure that a 
process, item, or service is of the 
type and quality needed and 
expected by the client.
Sifat auditi- sifatni baxolash 
jarayoni 
Audit kachestva - protsedura 
otsenki kachestva; 
Audit (quality) - A systematic and 
independent 
examination 
to 
determine 
whether 
quality 
activities 
and 
related 
results 
comply 
with 
planned 
arrangements and whether these 
arrangements are implemented 
effectively and are suitable to 
achieve objectives.
Qalbakilashtirilgan dori vositasi 
— tarkibi va (yoki) ishlab 
chiqaruvchisi 
haqida 
yolg‘on 
ma’lumot ilova qilingan dori 
vositasi. 
Falsifitsirovannoe 
lekarstvennoe 
sredstvo 
- 
lekarstvennoe 
sredstvo, 
soprovojdaemoe 
lojnoy 
informatsiey o ego sostave i 
(ili) proizvoditele; 
Counterfeit drugs - the drug, 
followed by false information 
about its structure and (or) the 
manufacturer; 
Sifatsiz dori vositasi — Yaroqsiz 
holga kelgan dori vositasi va 
(yoki) yaroqlilik muddati o‘tgan 
dori vositasi. 
Nedobrokachestvennoe 
lekarstvennoe 
sredstvo 
- 
lekarstvennoe sredstvo, ne 
sootvetstvuyuщee 
trebovaniyam farmakopeynoy 
stati libo v sluchae eyo 
otsutstviya 
trebovaniyam 
normativnoy 
dokumentatsii 
ili normativnogo dokumenta; 
Substandard medicines - a drug 
that 
does 
not 
match 
the 
requirements of pharmacopeia 
article or in case of lack of 
regulatory 
requirements 
or 
regulations 
Yaxshi 
laboratoriya 
amaliyoti 
prinsiplari 
(Good 
Laboratory 
Practice (GLP): Inson sog‘lig‘ini 
saqlash va tashqi muhit xavfsizligi 
sohasidagi 
sinovlarni 
tashkillashtirish, 
rejalashtirish, 
nazorat qilish va olib borish 
tartibi, xamda rasmiylashtirish, 
arxivlashtirish 
va 
olingan 
natijalarni taqdim etishga oid 
jarayonlarini sifatini ta’minlash 
Nadlejaщaya 
proizvodstvennaya praktika- 
sostavnaya chast sistemы 
obespecheniya 
kachestva, 
garantiruyuщaya 
proizvodstvo 
i 
kontrol 
kachestva 
lekarstvennыx 
sredstv po standartam v 
sootvetstvii 
s 
ix 
prednaznacheniem 
i 
trebovaniyami 
Good Laboratory Practice (GLP) 
embodies a set of principles that 
provides a framework within 
which laboratory studies are 
planned, performed, monitored, 
recorded, reported and archived. 
These studies are undertaken to 
generate data by which the 
hazards and risks to users, 
consumers and third parties, 
including the environment, can be 

---

158 
tizimi. 
registratsionnogo doze 
assessed 
for 
pharmaceuticals 
(only 
preclinical 
studies), 
agrochemicals, cosmetics, food 
additives, feed additives and 
contaminants, 
novel 
foods, 
biocides, detergents etc.... GLP 
helps assure regulatory authorities 
that the data submitted are a true 
reflection of the results obtained 
during the study and can therefore 
be relied upon when making 
risk/safety assessments.
Sifat 
– tayyor mahsulotning 
xossalarini 
belgilab 
beruvchi 
ko‘rsatkichlar 
majmui. 
Belgilangan maqsadga va qayd 
etish 
materiallariga 
kiritilgan 
asosiy 
texnologik 
jarayonning 
parametrlariga mos kelishi. 
Kachestvo(lat. 
qualitas 
- 
kachestvo, 
svoystvo) 
- 
sovokupnost 
priznakov, 
opredelyayuщix 
svoystva 
gotovogo 
produkta, 
ego 
sootvetstvie 
prednaznachennomu 
primeneniyu i osnovnыm 
parametram 
texnologicheskogo protsessa, 
vklyuchennыm 
v 
registratsionnыe materialы 
Quality - The totality of features 
and characteristics of a product or 
service that bears on its ability to 
meet the stated or implied needs 
and expectations of the user.
Dori 
vositalarining 
sifatini 
ta’minlash 
(drug 
quality 
assurance, pharmaceutical quality 
assurance) – dori vositalarining 
belgilangan sifat talablariga mos 
kelishini ta’minlash maqsadida 
qabul qilingan barcha tashkiliy 
chora-tadbirlar majmuasi 
Bezopasnost lekarstvennogo 
sredstva 
- 
xarakteristika 
lekarstvennogo 
sredstva, 
osnovannaya na sravnitelnom 
analize ego effektivnosti i 
riska 
prichineniya 
vreda 
zdorovyu; 
drug safety - characteristic of the 
drug, based on a comparative 
analysis of its effectiveness and 
the risk of injury; 
Sifatni boshqarish – sifat bo‘yicha 
talablarni 
bajarishda 
qo‘llaniladigan 
metodlar 
va 
faoliyat turlari
Upravlenie 
kachestvom
 
(quality 
managment) - metodы i vidы 
deyatelnosti 
operativnogo 
xaraktera, ispolzuemыe dlya 
vыpolneniya trebovaniy po 
kachestvu. Ix osuщestvlyayut 
putem 
planirovaniya, 
upravleniya, obespecheniya i 
uluchsheniya 
kachestva 
v 
ramkax sistemы kachestva. 
Quality 
Management - 
That 
aspect of the overall management 
system of the organization that 
determines and implements the 
quality 
policy. 
Quality 
management includes strategic 
planning, allocation of resources, 
and other systematic activities 
(e.g., planning, implementation, 
and assessment) pertaining to the 
quality system
Standart operatsion protseduralar 
SOP 
(standard 
operating 
procedures; SOPs)- tadqiqotni 
o‘tkazish jarayonlari yoki boshqa 
faoliyat 
ta’riflangan 
batafsil 
yozma yo‘riqnomalar.
SOP (SOP)- 
Standartnaya operatsionnaya 
protsedura 
Standard Operating Procedure 
(SOP) - A written document that 
details 
the 
method 
for 
an 
operation, analysis, or action with 
thoroughly prescribed techniques 
and steps and that is officially 
approved as the method for 
performing certain routine or 
repetitive tasks.
Standart namunalar (reference 
standards, reference substances, 
Standartnыe obrazsы (so),
primenyaemыe 
dlya
Standard Reference Material - A 
quality control tool that is a 

---

159 
reference 
materials) 
-
tekshirilayotgan dori vositasining 
sifatini 
fiziko-kimyoviy 
va 
biologik usullar yordamida tahlil 
qilishda 
taqqoslash 
uchun 
foydalaniladigan 
moddalar 
(farmakopeya 
maqolasida 
keltirilgan bo‘lsa). Ular kimyoviy 
va biologik standart namunalarga 
bo‘linadi. 
Bitta 
standart 
namunadan bir vaqtning o‘zida 
ham fizik-kimyoviy, ham biologik 
tahlillarda foydalanish mumkin. 
kontrolya 
kachestva 
lekarstvennыx sredstv - eto
veщestva, s kotorыmi
provodyat 
sravnenie
ispыtuemыx lekarstvennыx
sredstv pri provedenii ix 
analiza s ispolzovaniem
fiziko - ximicheskix i
biologicheskix metodov. SO 
podrazdelyayutsya 
uslovno 
na 
ximicheskie 
i 
biologicheskie; odin i tot je 
SO 
v 
sootvetstvii 
s 
ukazaniyami farmakopeynoy
stati mojet bыt ispolzovan i
dlya fiziko - ximicheskix, i
dlya biologicheskix analizov. 
matrix-specific, single or multi-
component mixture of analytes 
that has been certified by an entity 
external 
to 
the 
laboratory 
performing the analysis for a