Karlibaeva R. H., Tashhodjaev M. M., Axunjonov U. M. Korporatsiyalar moliyаsi oliy ta'limning 340000 «Biznes va boshqaruv»

2.3. Portfel nazariyasi va moliyaviy aktivlar daromadliligini baholash 
modeli 
«Portfel nazariyasi» uni tashkil qiluvchi elementlari (qimmatli qog’ozlar) 
korxonaning kapitalari uchun minimal risk mikdorida maksimal daromad keltirish 
maksadida samarali uyg’unlashtirishni ko’zda tutadi. Fond portfellari moliyaviy 
qo’yilmalarni diversifikastiyalash asosida shakllantiriladi. Amaliyotda bu 
qanchalik ko’p turdagi qimmatli qog’ozlarga qo’yilmalar qilinsa, ularning biri eng 
yuqori darajada daromad keltirishini anglatadi. 
Portfel nazariyasi G. Markovist, U. Sharp va D. Lintner tomonidan ishlab 
chiqilgan bo’lib, quyidagi xulosalarni ilgari suradi: 
1)
Fond portfellarining tarkibiga kompaniya qimmatli qog’ozlarining risk 
darajasi ta’sir qiladi. 
2)
Investorlar tomonidan talab qilinadigan daromad risk mikdoriga bog’liqdir. 
3)
Risklarni minimallashtirish uchun investorlar portfeldagi riskli aktivlarni 
birlashtirishi lozim. 
4)
Portfeldagi har bir aktivlarning risk darajasini boshqa aktivlardan alohida 
ravishda baholash kerak emas, diversifikastiyalangan portfelning umumiy risk 
darajasiga ta’siri nuqtai nazaridan baholash zarur. 
SARM nazariyasi kapitallarning ideal bozori taklifiga asoslanadi. Mazkur 
nazariyaga asosan har qanday moliyaviy aktiv uchun talab qilinadigan 
daromalilikka 3 ta omil ta’sir ko’rsatadi: 
1)
Davlat qimmatli qog’ozlari bo’yicha risksiz daromad; 
2)
Fond bozorlaridagi o’rtacha daromadlilik; 
3)
Tanlangan moliyaviy aktivning daromalliligini o’zgarish indeksini 
qimmatli qog’ozlar bozoridagi o’rtacha daromaliligiga nisbati. 
SARM modelini quyidagi formula orqali ko’rib o’tishimiz mumkin: 
k
i
=qk
RF
+(k
M
-k
RF
)β, (2) 
bu erda: 

---

17