Ўзбекистон республикаси транспорт вазирлиги тошкент давлат транспорт университети “вагонлар ва вагон хўжалиги” кафедраси

 ҒИЛДИРАК ЖУФТЛИКЛАРИНИ НУҚСОНЛИ АНИҚЛАШ 
Ўқнинг ўрта қисмини магнит кукунли назорат усули билан 
нуқсонни аниқлаш 
 
Нуқсонли назоратни амалга оширишдан олдин дефектоскопист 
ишлаш учун дефектоскопни ишга тайёрлайди – электр ҳалқасини ерга 
уланганига ишонч ҳосил қилинади, симлар, калитлар ҳолати 
текширилади, улагичлар ва вилкалар уланишлари, ёрдамчи мосламалар 
ва қурилмалар текширилади. Текшириш охирида дефектоскопларни 
стандарт бўйича текширилади. Шундан сўнг, ўқнинг ўрта қисмини ва 
деталларни нуқсонли назорат қилишни бошланади. Ўқнинг ўрта қисми 
МД-12ПС дефектоскопи томонидан қуруқ магнит кукунини қуйидаги 
кетма-кетликда қўллаш орқали текширилади: 
- Соленоид шундай ўрнатиладики, унинг бурилишлари билан ўқи ораси 
пастдан ва юқоридан бир хил бўлади. 
- Соленоид ғилдирак ступицасига кўчирилади. 
- Ўқ қуруқ магнит кукуни билан чангланади, сўнгра соленоидни ёқиб, 
ғилдирак ступицасидан ўқнинг ўрта қисмига кўчирилади, кукун ва 
унинг юзада тақсимланишини кузатилади. 
- Ўқнинг ўртасида калитни ўчирамиз ва соленоид билан дефектоскопни 
бошқа ступицага кўчирилади. 

---

12 
- Яна калитни ёқилади ва қуруқ магнит кукун билан чанглангандан сўнг 
соленоид билан кажавани ўқ ўртасига кўчирилади. 
- Ўқнинг ўртасида калитни ёқилади, унинг юзасида қуруқ магнит 
кукунининг тарқалиши хусусиятини кузатиб, ўқни текширилади. 
- Белгиланган текшириш тартибига қатъий риоя қилган ҳолда ғилдирак 
жуфтлиги 72 градус 5 марта кетма-кет айланади, ўқнинг бутун юзасини 
аста-секин назорат қилинади (ғилдирак жуфлигининг ҳар бир 
бурилишида текшириладиган жойлар чегаралари ва кукун тўпланиши 
аниқланган жойлар бўр билан белгиланади). 
- Кукун қолдиқлари чўтка билан тозаланади ва бўр билан белгиланган 
жойларни диққат билан текширилади. Шубҳали жойлар қайта 
текширилади, соленоид билан магнитизатсия қилинади ва фақат ўқнинг 
чегараланган жойлари кукун билан чанглатилади.
Иш тугагандан сўнг ғилдирак жуфтлигининг думалашига халақит 
бермаслиги учун дефектоскопнинг соленоиди туширилади.