Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

Turizmning ekologik jihatlari
. Turizmni iqtisodiy geografik jihatdan 
baholashda aholi va uning xo’jalik faoliyatining o’sishi tabiatga, tabiiy muhitga 
77-rasm.
Tog’ turizmi

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
213 
salbiy ta’siri o’rganilsa, tabiiy geografiyada esa atrof-muhit, tabiiy komponentlar 
va landshaftlarning antropogen omil ta’sirida o’zgarishi bilan bog’liq muammolar 
tahlil etiladi. Ushbu masalalar bilan turizmning nisbatan yangi yo’nalishi bo’lgan 
ekologik turizm yoki ekoturizm shug’ullanadi.
1997-yil Braziliyada bo’lib o’tgan Butunjahon kongressida qayd etilgan 
ma’lumotga ko’ra dunyo bo’yicha jami sayohatga chiqqanlarning 12 foizi 
ekoturizmda ya’ni, «yashil» sayohatga chiqishgan. G’arb olimlarining 
baholashicha, 1993 yil ekoturizmdan tushgan daromad 30 mlrd. AQSh dollarini, 
ya’ni uning xalqaro turizmdagi daromad hissasi 10 foizni tashkil etgan. 
Sayohatning bu turi asosan AQSh, Kanada, Avstraliya, Nepal, Ekvador, Braziliya, 
Fillipin, Keniya, JAR davlatlarida tez rivojlanmoqda (Aleksandrova, 2002).
Dunyo 
miqyosida 
turizmning 
eng 
yangi 
yo’nalishlaridan 
biri 
«ekoturizm»ning asosiy maqsadi turistik 
marshurutlarni hududiy tashkil etishda 
atrof muhitni, tabiiy muvozanatni saqlab 
qolishga e’tiborni kuchaytirishdir. Shu 
nuqtai nazardan ekologik turizm umumiy 
ekologik muammolarni yechish bilan 
uyg’unlashib ketadi. Bunda turizm 
landshaftlar ekotizimida turistik salohiyatidan ularga zarar ko’rsatmagan holda 
foydalanish hamda estetik zavq olish nazarda tutiladi (78-rasm). Bu esa 1992-yilda 
Rio-de-Janeyroda BMTning atrof muhitni muhofaza qilishga bag’ishlangan 
Konferensiyasida qabul qilgan «barqaror rivojlantirish» tamoyiliga muvofiq keladi. 
Turistik sayohatlarga chiqishdan maqsad sayohat paytida yangi joylarni 
ko’rish, tabiat go’zalligidan, toza tog’ yoki o’rmon havosidan bahra olish, yovvoyi 
tabiat bag’rida dam olish, shuningdek, o’zga halq urf-odati, madaniyati, san’ati, 
tarixiy obidalarini ko’rishdan iboratdir. Binobarin, ekologik toza hudud ajoyib 
tabiat va boshqa rekreatsiya resurslari ekoturizmning muhim obyekti bo’lishi bilan