Konstruktsion materiallar texnologiyasi

5-rasm. Vtulka qolipining tayyorlanish tayyorlanish sxemasi (a, b, v) va shu 
qolip yordamida olingan quyma (g)
. 
Qolip 
tayyorlashda 
mashinalardan 
foydalanish 
barcha 
proseslarni 
mexanizatsiyalashtirishga va hatto avtomatlashtirishga ham imkon beradi. 
Qoliplarni mashinalar yordamida tayyorlash.
Qo’lda qolip tayyorlashda ish 
unimining pastligi, qolip materialining bir tekis zichlamasligi, malakali ishchilar 
talab etilishi va boshqalar qoliplash mashinalaridan foydalanishni taqozo etali. 
Mashinalarda qoliplar tayyorlashda og’ir ishlarni mashina bajarib, bu qoliplarda 
olingan mahsulotlar aniq o’lchamlik, tekis yuzali bo’lib. mexanik ishlov berishga 
belgilangan qo’l mehnati kamayadi va metall tejaladi. Quymakorlik sexlarda 
foydalaniladigan mashinalarning ishlash prinsiplariga ko’ra: presslovchi, 
silkituvchi, silkitib presslovchi, qum otar kabi asosiy turlari bo’ladi. Modelni 
qolipdan ajratish uchun pnevmatik gidravlik mexanik mashinalari bo’ladi. 
Qoliplarni 
presslovchi 
mashinada 
tayyorlash.
Bunday 
mashinalar 
konstruksiyasiga ko’ra opokadagi qolip materiallik ustidan yoki ostidan presslovchi 
mashinalarga bo’linadi. 6 - rasm a, b da ustidan va siljitib presslovchi 
mashinalarning ishlash sxemasi berilgan. Stol 3 portel 2 bilan birga yasalgan bo’lib 
portel silindr 1 ga kiritilgan stol 3 ga model taglik plastinka 4 unga esa model 5 
o’rnatiladi. Opoka 6 kuloslari esa taglik plita briktirilgan. Opoka ustiga rama 7 
o’rnatilgan, opokaga qolip materiali bunkerdan kiritiladi. Mashina yurgizish uchun 
unga havo kiritish teshiklari orqali 5-7 atm. gacha havo haydaladi. 
 
Nazorat savollari: 
1. Quymakorlikning mashinasozlikdagi o’rni haqida gapirib bering? 
2. Qoplama, to’ldiruvchi va umumiy materiallar haqida ma’lumot bering?