7-Ma’ruza: Masofaviy ta’limni tashkil etish asoslari. Moodle masofadan oʻqitish tizimining asosiy platformasi sifatida

Внешнее
 
приложение
aktiv elementi talabalarga boshqa veb-saytlardagi 
o‘rgatuvchi resurslar va aktiv elementlar bilan ishlash imkonini beradi. Masalan, u 
yangi turdagi ishlash ko‘nikmalari yoki o‘quv materiallariga ruxsatli kirishni 
ta’minlaydi. 
Внешнее приложение elementini yaratish uchun LTI (Learning Tools 
Interoperability – 
Взаимодействующие
средства
обучения
(Hamkorlikdagi 
o‘qitish vositasi)) dastur ilovasi talab etiladi. O‘qituvchi tashqi dastur ilovasini o‘zi 
yaratishi yoki sayt administratori tomonidan sozlangan dastur ilovasini ishlatishi 
mumkin.
Внешнее приложение aktiv elementi “Гиперссылка
” resursidan 
quyidagilar orqali farq qiladi: 

---


Tashqi dastur ilovalari kontekstli, ya’ni u foydalanuvchi ishga 
tushirgan dastur haqida – tashkilot, kurs, nomi kabi axborotga ega.

Tashqi dastur ilovalari dastur ekzemplyari bilan bog‘langan baholarni 
o‘qiydi, yangilaydi va o‘chiradi. 

Tashqi dastur ilovalarining konfiguratsiyasi sizning saytingiz va tashqi 
saytlar o‘rtasida ishonchli munosabatni yaratadi.
Glossariy
elementi foydalanuvchilarga lug‘atga xos bo‘lgan ta’riflar 
ro‘yxatini yaratishga va ishlatishga yoki resurslar va axborotlarni yig‘ish va 
tartiblashtirishga ruxsat beradi. 
O‘qituvchi glossariy yozuvlariga fayllarni joylashtirishga ruxsat beradi.
Joylashtirilgan fayllar yozuvda tasvirlanadi. Yozuvlarni izlash va ko‘rish 
alfavit, kategoriya, sana yoki muallif bo‘yicha amalga oshiriladi. Yozuvlar jimlik 
qoidasiga ko‘ra yoki o‘qituvchi tomonidan ma’qullangan bo‘lishi lozim.
Agar glossariyda avtobog‘lovchi filtr o‘rnatilsa, u holda yozuv kursda shu 
termin uchraydigan so‘z yoki ibora bilan avtomatik tarzda bog‘lanadi.
O‘qituvchi yozuvlar uchun izohlar kiritishga ruxsat beradi. yozuvlar 
o‘qituvchi yoki talabalar tomonidan (teng huquqli baholash) baholangan bo‘ladi. 
Ballar baholar jurnalidagi oxirgi bahoni berishi uchun yig‘ilib boriladi.
Glossariy quyidagi holatlar uchun qo‘llaniladi: 

Kalit so‘zlar bankida; 

Tanishish uchun, unda talabalar o‘zlarining ismlari va ma’lumotlarini 
kiritishadi; 

Amaliy tajribalarni almashish uchun “Foydali maslahatlar” resursida; 

Video, tasvir va ovozli fayllarni saqlashda; 

Eslashni talab etadigan faktlarni tekshirish uchun. 
Лекция
aktiv elementi mavzuni va/yoki amaliy mashg‘ulotlarni qiziqarli 
va moslashgan shaklda joylashtirishga ruxsat beradi. O‘qituvchi bir nechta 
sahifalardan tashkil topgan ma’ruzaning chiziqli sxemasini yoki o‘quvchi uchun 
turli yo‘l va variantlardan iborat daraxtsimon sxemani ishlatishga ruxsat beradi. 
Ixtiyoriy holatda ham o‘quvchilar tushunishi va ularni nazorat etishni 
osonlashtirish uchun o‘qituvchilar Ko‘p uchraydigan tanlov, Moslikka xos va 
Qisqa javob kabi savollarni ishlatishi mumkin. Talaba tomonidan tanlangan javob 
va urinishlarga bog‘liq holda talabalar boshqa sahifaga o‘tishi, oldingi sahifaga 
qaytishi yoki boshqa yo‘lga yo‘naltirilishi mumkin.
Лекция
baholanadi, baholar baholash jurnaliga yoziladi. 
Лекция
quyidagi hollarda qo‘llanilishi mumkin: 

Yangi mavzuni mustaqil o‘rganishda;

---


Echimlarni modellashtirish/qabul qilish bo‘yicha ssenarilar yoki 
mashqlar uchun;

Nazoratlarni farqlash uchun. 
Опрос
elementi bitta yagona savol berish va unga mumkin bo‘lgan ko‘plab 
javoblarni tanlash imkon beradi. So‘rov natijalari talabalar javobidan keyin, aniq 
sanadan keyin yoki umuman ko‘rsatilmasligi mumkin. Natijalar talabalar ismi 
bilan yoki yashirin tarzda beriladi. 
So‘rov quyidagi hollarda ishlatiladi: 

Mavzuni tanlash uchun tezkor ovoz berishda; 

Tushunchalarni tezkor tekshirishda; 

Echimlarni qabul qilishda talabalarni jalb etish uchun. Masalan, 
talabalarga kurs yo‘nalishi haqida ovoz berishga ruxsat beriladi. 
SCORM
paketi o‘zida o‘quv ob’ektlari uchun kelishilgan standartlar bilan 
mos holda yig‘ilgan fayllar to‘plamini tasvirlaydi. SCORM moduli kursga arxiv 
ko‘rinishida yuklanadigan SCORM yoki AICC paketlarini qo‘shishga ruxsat 
beradi. 
Uning tarkibi sahifalarni bog‘lovchi bir nechta sahifalardan tashkil topadi. 
Uning tarkibini namoyish etishning bir nechta variantlari mavjud: suzuvchi 
oynada, mundarija bilan, navigatsiya tugmalari orqali va b.
SCORM paketi, odatda, savollardan iborat bo‘lib, javoblarga qo‘yilgan 
baholar baholash jurnaliga kiritiladi.
SCORM paketi multimediya vositalari va animatsiyalarni namoyish etish 
hamda bag‘olash vositasi sifatida qo‘llanilishi mumkin. 
Seminar
elementi talabalarning mustaqil ishlarini yig‘ish, ko‘rish, tahrir 
etish va shu bilan birgalikda baholash uchun qo‘llaniladi.
Talabalar o‘z ishlarini turli fayllar ko‘rinishda, masalan, Word hujjatlari va 
elektron jadvallar ko‘rinishida hamda matnni matn muharriri yordamida kiritish 
imkonini beradi.
Materiallar o‘qituvchilar tomonidan berilgan bir nechta baholash 
kriteriyalari bo‘yicha baholanadi. Kursdoshlar tomonidan qo‘yilgan baholar va 
baholashni tushunish shakli o‘qituvchi tomonidan berilgan namunalar asosida 
amalga oshiriladi. Talabalar bir yoki bir nechta kursdoshlarining ishlarini baholash 
imkoniyatlari berilgan. Yuborilgan ishlar, agar talab qilinsa, anonim bo‘lishi 
mumikn. 
Talabalar seminar uchun ikkita baho olishadi – o‘zining ishi uchun va 
kursdoshlarining ishlarini baholash uchun. Ikkala baho ham baholash jurnaliga 
kiritiladi. 

---

Test
elementi turli turdagi savollarni yaratishga imkon beradi: Ko‘p 
uchraydigan tanlash, To‘g‘ri/noto‘g‘ri, Mos keluvchi savollar, Qisqa javob, Son 
bilan ifodalangan savol. 
Test bir nechta urinishli, savollari va javoblari aralashtirilgan holda 
yaratilishi mumkin. Testga cheklangan vaqt berilishi mumkin.
Har bir urinish essedan tashqari, avtomatik tarzda baholanadi va baholar 
jurnaliga kiritiladi.
Testlar quyidagi hollarda qo‘llanilishi mumkin: 

Kurs imtihonlarida 

Topshiriqlarni baholashda mini-testlar o‘tkazishda 

Yakuniy nazoratda 

Ish sifatini baholashda 

O‘z-o‘zini baholashda 
Forum
elementi foydalanuvchilarga asinxron rejimda, ya’ni uzoq vaqt 
davomida ishlash imkonini beradi.
Forumning bir nechta turlari mavjud bo‘lib, ulardan biri standart forum 
hisoblanib, unda har bir foydalanuvchi yangi suhbatni ixtiyoriy vaqtda boshlashi 
mumkin yoki “Savol-javob” forumida talabalar boshqa talabalarning javoblarini 
ko‘rishdan oldin xabarga o‘zlari javob yozishlari kerak bo‘ladi. O‘qituvchi 
forumga fayl joylashtirishga ruxsat berishi mumkin. Bu fayl xabar ko‘rinib turadi. 
Qatnashchilar forumga yozilishi mumkin. O‘qituvchi forumga yozilishning 
quyidagi turlaridan birini tanlashi mumkin: ixtiyoriy, majburiy, avtomatik va 
ruxsat bermaslik. Talabalarga aniq vaqt davomida forumga xabarlarni 
joylashtirishga cheklovlar berishi mumkin. 
Forum xabarlari o‘qituvchilar yoki talabalar (teng huquqli baholash) 
tomonidan baholanishi mumkin. Ballar yig‘ilgan holda baholar jurnaliga yoziladi.
Forumlar quyidagi hollar uchun ishlatilishi mumkin: 

Talabalar bir-biri bilan tanishishi uchun. 

Kursni e’lon qilish uchun. 

Kursdagi materiallarni muhokama qilish uchun. 

O‘qituvchilar o‘rtasida muhokama o‘tkazish uchun 
(yopiq forum yordamida). 

Maslahat-yordam markazi uchun. 

Talaba bilan alohida suhbatlashish uchun. 
Chat
elementi aniq vaqt davomida sinxron yozishmalar imkoniyatiga ega.
Chat bir martalik yoki kunda yoki haftada bir vaqtning o‘zida takrorlanishi 
mumkin. Chat-sessiyani saqlash va ba’zi foydalanuvchilarga yoki barchaga ruxsatli 
kirishga ruxsat beradi. 

---

Chat guruhlar bir-birini ko‘rmagan taqdirda foydali hisoblanadi: 

Bir kursda o‘qiydigan, ammo turli joyda bo‘lgan talabalar 
o‘rtasida suhbatlar o‘tkazishda; 

Talaba o‘qituvchi bilan shaxsiy suhbatlashish 
imkoniyatiga ega bo‘lmasa; 

Taklif etilgan ma’ruzachi bilan savol va javoblar sessiyasi 
uchun; 
Nazoratlarga tayyorlanishda talabalarga yordam berish uchun.