Mavzu: Avtomobil kuzovini ta`mirlash ishlari uchun kerakli texnologik jihozlar

Bo`yoqchilik ishlari 
kuzov ishlari bilan o`zaro bog`liq. ATK sharoitida bo`yash 
va gruntlash bo`yoqsepgichlar yordamida bajariladi.
Eng ko`p tarqalgani bosim ostida bo`yoq sepish (0.3…0.7MPa) bo`lib, u mahsus 
jihozlar talab qilmaydi. Buning uchun bo`yoq eritkichlar yordamida suyultiriladi. 
Lekin bo`yoq qurigach, eritgich __________uchib ketadi va yuzadagi bo`yoq zarra-
chalari orasida yoriqlar hosil bo`lib, yuzaning zanglashga qarshi xususiyati, ko`rinishi 
va sifati pasayadi.
Takomillashgan bo`yash usullaridan biri kamroq eritkich qo`shilgan 
bo`yoqlardan foydalanish: bo`yoq 50…70°C gacha qizdiriladi va 0.15MPa bosim 
ostida sepiladi, natijada buyoqni 25% gacha tejash mumkin. Bu usul bo`yoqni yuzaga 
tekis va qalinroq sepish imkonini beradi va yuza silliq chiqadi. Ammo yong`inga qarshi 
havfsizlik qoidalariga asosan, bo`yoqchilik ustaxonalarida bo`yoqni faqat issiq suv 
bilan isitish mumkin, lekin isitish anjomi bo`yash kamerasidan tashqarida bo`lishi 
kerakligi qiyinchiliklar tug`diradi. 
Hozirda vaqtda bo`yoqni mahsus jihozlar yordamida 10…30MPa bosim ostida, 
0.17…1.0 mm diametrli sepgichlar yordamida sepish usulidan ham foydalanilmoqda. 
Bunda mehnat unumdorligi juda yuqori bo`ladi va bo`yashda katta maydondan 
foydalaniladi. Bu holda quyuq bo`yoqlarni eritmasdan turib foydalanish mumkin. 
Bo`yash vaqtida tumanlik hosil bo`lishi juda kam va bir sepishda kerakli bo`yoq 
qalinligiga erishish mumkin. Bo`yalgan yuzaning sifati boshqa usullarga qaraganda 
pastroq chiqadi, chunki yuqori bosim hosil qilish uchun foydalaniladigan plunjerli 
nasoslar bo`yoqni bir tekis sepilishini unchalik tahminlay olmaydi. Hozirda bu 
kamchilikni bartaraf etish yo`llari topilgan. 
Bo`yash ishlari texnologik jarayoni quyidagi tartibda bajariladi: metall yuzani 
bo`yashga tayyorlash (zangdan, eski bo`yoqdan yuzani tozalash), shpatlevka surtish 
(yuzaga surtiladi va silliqlanadi), gruntovka surtish (GF-021 surtib, 1.5…2.0 soat 
quritiladi), bo`yash (ML-12, ML-197, ML-110 turidagi bo`yoqlar sepilib, yuza 
130…140°C da 20 soat davomida, shu jumladan chang yopishmasligi uchun 2 soat, 

---

25 
bo`yoqning yopishqoqligini quritish uchun 6 soat, mustahkam bo`lishi uchun 12 soat 
quritiladi).
Ishlab chiqarishda mahsus bo`yoq aralashtirgich qurilmalardan foydalaniladi va 
ranglar spektral analiz yordamida tanlanadi.