Viii ВОВ. Тсрлр tarmoqlari

oxirgi tugun an ’anaviy ravishda xost
deb 
ataladi, 
yo ‘naltiruvchi esa - shlyuz
deb ataladi).
Amaliy bosqich
FTP, Telnet, HTTP, 
SMTP, SNTP, TFTP
Transport bosqichi
TCP, UDP
Tarmoq bosqichi
IP, ICMP, RIP, ODPF
T armoq interfeys 
bosqichi
Reglamentlashtirilmaydi
8.1-rasm.
TCP/IP stekining shajarasimon tarkibi
ТСРЯР stekining 
transport bosqichi 
yuqorida joylashgan 
bosqichga ikki turdagi servisni havola qilishi mumkin:
• kafolatlangan axborotni yetkazishda uzatishni boshqarish proto- 
kolini ta’minlash (Transmission Control Protocol, TCP);
• imkoniyati boricha yetkazishni yoki maksimal harakat qilish 
bilan 
yetkazishni 
foydaianuvchining 
deytagramma 
protokoli 
ta’minlaydi (User Datagram Protocol, UDP).
Axborotlarni ishonchli yetkazish uchun TCP protokoli mantiqiy 
ulanish o‘matishni inobatga olgan, bu unga paketlami nomerlash, 
ulami qabul qilinganligini chipta bilan tasdiqlash, yo‘qotilgan holda 
qayda uzatishni tashkillashtirish, nusxalami (dublikatlami) tanish va 
yo‘q qilish, paketlami paket qay tartibda uzatilgan boTsa xuddi shu 
tartibda amaliy bosqichga yetkazish imkoniyatlarini berish. Bu 
protokol sharofati tufayli jo‘natuvchi - xostda va qabul qiluvchi - 
xostda obyektlami dupleks ish tartibida axborotlar almashuvini 
quwatlash 
mumkin. 
TSR 
tarkibiy 
tarmoqqa 
kiruvchi 
kompyuterlardan birida tashkil qilingan baytlar oqimini boshqa 
xohishiy kompyuterga xatosiz yetkazish imkoniyatini beradi.
212

---

Shu bosqichning ikkinchi protokoli UDP, sodda deytagrammali 
protokoldir, bu protokolni axborotlarni ishonchli uzatish masalasi 
umuman qo‘yilmaganda yoki ancha yuqori bosqichdagi vositalar 
orqali 
bajarilganda 
ishlatiladi 
- 
amaliy 
bosqichning 
yoki 
foydalanuvchining ilovalari tomonidan.
TCP va UDP protokollarining vazifasiga shuningdek transport 
bosqichiga yaqin joylashgan amaliy va tarmoq bosqichlari o‘rtasida 
bogiovchi zveno rolini bajarish ham kiradi. Amaliy protokoldan 
transport bosqichi u yoki bu sifatda qabul qiluvchi-amaliy bosqichga 
axborot uzatishga topshiriq oladi. Quyida joylashgan tarmoq bosqichi 
TCP va UDP protokollami o‘z navbatida uncha ishonchli boimagan, 
lekin bo‘sh tashkiliy tarmoqdan qaltis sayohatga jo‘nata oladigan 
vosita sifatida qaraydi.
TCP vaUDP protokollami joriy etuvchi dasturiy modullar amaliy 
bosqich protokollarining modullari kabi xostlarda joylashtiriladi.