Microsoft Word Мажмуа Фалсафа лотин doc

Rasionalizm - 
lotincha rationalis, ratio - aql degan ma’noni anglatib, aqlga 
odamlarning bilish va xulqining asosi, deb qaraydigan falsafiy yo’nalish. 
Rasionalizm atamasi 19 asrning o’rtalarida falsafaga kirib keldi. O’rta asr 
sxolastikasi va diniy dogmatizmga zid ravishda butun olamning sababiy 
bog’langanligi g’oyasini ilgari surdi. 
Strukturalizm
(asosiy vakillari Levi — Stross va Fuko) bilishda 
strukturaviy usulning ahamiyatini mutlaqlashtiradi. Bu oqim tarafdorlari narsa va 
hodisaning strukturasini bilish uning ob’ektiv mohiyatini bilish demakdir, deb 
hisoblaydilar.
Pragmatizm - 
yunoncha progmatos so’zidan olingan bo’lib «ish, xatti-
harakat» degan ma’noni anglatadi. 
Asoschisi - Charlz Sanders Pirs, undan sung U.Jeyms, J.D’yui, F. Shiller 
tomonidan rivojlantirilgan. 

---

150 
Тushuncha va e’tiqodning ma’nosini aniklashga yordam beradi, g’oya va 
tushunchalar fakat tadkikotchi tomonidan tekshiruvdan o’tgandan keyingina 
muayyan ahamiyatga ega bo’ladi.
Ekzistensializm
- lotincha «ekzistensiya» yoki inglizcha «ekzistense» 
so’zidan olingan bo’lib «mavjudlik», «mavjud bo’lmoq», degan ma’noni anglatadi. 
Dastlab vatani Rossiya bo’lgan, (Berdyayev, Shestov) keyinchalik Germaniyada 
keng rivojlandi. (Хaydegger, Yaspers, Buber) Asl ma’noda ХХ asr ma’naviy 
hayotining ehtiyojlariga javob sifatida yuzaga keldi va rivojlandi. O’ta ziddiyatli 
va murakkab xususiyati: kishi, o’zining mavjudligini chuqur ma’naviy ziddiyat, 
ruhiy tushkunlik holatidagina anglay oladi.
Mohiyati: Inson haqidagi falsafadir tarixiy cheklangan falsafiy 
yo’nalishdir.
Germenevtika
— qadimgi yunon afsonalaridagi xudolarning xohish va 
irodasini insoniyatga tushuntirib berish uchun yerga yuborilgan elchisi — Germes 
nomi bilan ataladi. Demak, germenevtika — tushunish, tushuntirish, tahlil etish 
g’oyalariga asosiy diqqatini qaratadi.