|
1.8.
Қурилиш
майдонини
геологик,
геодезик
ва
экологик
тадқиқотлари
Қонунга бўйсунувчи мулкдор олдида юзага келадиган саволлардан бири
участканинг
геологик
ва
геодезик
тадқиқотини
ўтказишдир.
Мутахассисларнинг фикрига кўра, ушбу процедура ҳар қандай ҳолатда, ҳеч
бўлмаганда, қуриладиган уйнинг остида нима борлигини ва бу грунтга
қурилиш қилиш мумкинми ёки йўқлигини аниқлаш учун амалга оширилиши
керак. Лойиҳада ертўла қуришни назарда тутилган бўлса, бу айниқса
муҳимдир. Бу ишларни амалга ошириб, харидор ер ости сувларининг сатҳи
неча метр чуқурликда жойлашганлигини, грунтнинг таркиби қандай
эканлигини ва ҳоказоларни билиб олади. Текшириш пойдеворни тўғри
лойиҳалаштиришга ёрдам беради ва ўзингизни келажакдаги муаммолардан
31
ҳимоя қилади. Масалан, ертўлани сув босишдан. Агар сиз кейинчалик сув
таъминоти ва канализация системаларини ётқизишни режалаштирмоқчи
бўлсангиз, геологик текширув айниқса муҳимдир.
Ниҳоят, ер участкасининг экологик экспертизаси ҳам муҳим рол
ўйнайди. Участканинг экологияси - бугунги кунда ва келажакда мулкнинг
ҳақиқий эгалари бунга эътибор бериши керак бўлган савол.
Участкани экологик текшириш қуйидаги йўналишларда олиб борилади:
- Участкадаги сув манбаини (ҳовуз, қудуқ, булоқ) кимёвий ва
бактериологик жиҳатдан текшириш. Стандарт кимёвий ва бактериологик
таҳлил табиатнинг табиий жараёнлари натижасида ва инсоннинг хўжалиги
фаолияти натижасида сувга кирадиган ифлослантирувчи моддаларнинг
аксариятини
аниқлаш
имконини
беради.
Кенгайтирилган
таҳлил
стандартнинг барча параметрлари бўйича ўлчовларни ўз ичига олади ва
қўшимча равишда пестицидлар, фенол, радиоактивлик, сирт фаол моддалар
(эҳтимол, собиқ чиқиндихонанинг участкасида, саноат объектлари ёки
агросаноат комплексларининг яқин жойлашган жойида, собиқ қишлоқ
хўжалиги майдонлари ёки уларнинг ўрнида) борлигини аниқлайди.
- Тупроқ анализи, жумладан: кимёвий, агрокимёвий, радиологик,
паразитологик, микробиологик. Бу оғир металлар, нефт маҳсулотлари,
радионуклидлар, бактериялар (патогенлар, шу жумладан), ичак паразитар
касалликлар қўзғатувчилар тупроқда мавжудлигини аниқлаш имконини
беради, деб, нафақат қурилиш, балки боғдорчиликни режалаштирганлар учун
айниқса, муҳимдир.
- Ҳавонинг кимёвий-газ ва микробиологик таҳлили. Оммабоп эътиқодга
қарамасдан, ҳаво нафақат шаҳарларда ифлосланган бўлиши мумкин.
Атмосфера ҳавосининг ифлосланишининг асосий манбалари автомобил
транспорти, иссиқлик электр станциялари, юқори қувурлар орқали
атмосферага чиқарилган турли ишлаб чиқарувчиларнинг чиқинди ҳавоси ва
бошқалардир.
32
- Электромагнит нурланиш даражаларини ўлчаш. Электромагнит
нурланиш даражасидан ошиб кетиш замонамизнинг энг кенг тарқалган
муаммоларидан бири бўлиб, унга ҳар бир замонавий инсон ҳар куни унинг
таъсирига дуч келади. Бундан ташқари, электромагнит нурланиш манбалари
нафақат маиший электр жиҳозлари, компьютерлар ва мобил телефонлар (сиз
замонавий технологияларнинг барча афзалликларидан воз кечишингиз
мумкин эмас, аксарият одамлар ўз ҳаётларини уларсиз тасаввур қила
олмайдилар). Электр узатиш линиялари, радио ва телевизион эшиттириш
станциялари, радиорадар қурилмалари, турли радио алоқа тизимлари,
саноатдаги технологик қурилмалар, трансформатор подстанциялари ва бошқа
кўплаб электромагнит нурланишнинг кучли манбалари соғлиқ учун алоҳида
хавф туғдиради. Улар ҳақиқий соғлиқ учун хавф туғдиради ва айниқса
уларнинг таъсирига ҳематопоез тизими, марказий асаб ва нейроэндокрин
тизимлар жуда сезгир бўлади.
- Радиологик ўлчашлар ва радон мувозанат концентрациясини ўлчаш.
Радон - оғир табиий радиоактив газ, шаффоф, рангсиз ва ҳидсиз. Радон Рн-
222 ер пўстининг ичакларида турли жинслар таркибига кирувчи уран ва
торий парчаланиши натижасида ҳосил бўлади. Радон ертўлалар орқали ердан
уйлар ичига киради, қурилиш ва кўп сонли қурилиш ва пардозлаш
материалларидан ажралиб чиқиши мумкин. Бинолар ичидаги ҳаво
алмашинувининг нисбатан пастлиги туфайли радон концентрациялари очиқ
ҳавога нисбатан анча юқори ва айниқса қишда кўпаяди. Бундан ташқари,
радон сувда жуда тез эрийди. Ҳаммом ва ошхонада унинг концентрацияси
юқори бўлиши мумкин (тадқиқотлар шуни кўрсатдики, иссиқ сув 30 дақиқа
давомида ишлатилганда, ваннадаги Рн-222 концентрацияси 20-25 марта
ошади). Қудуқ сувидан фойдаланганда радоннинг концентрацияси янада
кучаяди. Муаммонинг сабаби: газ сифатида радон ўпкага киради ва биологик
тўқималарнинг нурланишига олиб келади, бу эса саратонга олиб келади. Кўп
йиллик тадқиқотлар натижаларига кўра, АҚШ аҳолисининг радон
33
таъсиридан ўлим даражаси йилига 20 минг кишини ташкил этганлиги
аниқланган.
Do'stlaringiz bilan baham: |
