25 – Mavzu. Pedagogik amaliyotga qo’yiladigan metodik talablar
Reja:
1.
Pedagogik amaliyotning vazifalari va mazmuni
2.
Pedagogik amaliyot jarayonida talabalarning faoliyatini tashkil etish
3.
Hisobot tayyorlash va taqdimot.
Tayanch iboralar
Pedagogik amaliyot, taqvimiy reja, dars reja-bayonnomasi, taqdimot.
Pedagogik amaliyot o`qituvchi tayyorlashning shunday bos» qichidirki, bunda har bir
o`quvchiga bilim yurtida o`kish vaqtida to`plagan bilim hamda uquvlarining hammasidan
kompleks tarzda foydalanishga to`g’ri keladi. Shuning uchun
pedagogik amaliyot davrida
o`qish jarayonidagi barcha kamchiliklar yaqqol ochilib qoladi. Shunday qilib, pedagogik
amaliyot, o`ziga xos imtihon hisoblanadi. Shuni nazarda tutish kerakki, amaliyotning yoshi u
rahbarlik qilishga to`g’ri keladigan o`quvchilarning yoshidan juda kam farqlanadi. Bunday
vaziyatda birinchi kundanoq to`g’ri yo`l tanlash, ya’ni birinchidan, o`z qo`li ostidagi
o`quvchilarga nisbatan takallufsizlikka yo`l qo`ymaslik, ikkinchidan, takabburona
munosabatda bo`lmaslik juda muhimdir. Tajribaning ko`rsatishicha, amaliyotnt o`quvchilar
bilan to`g’ri munosabatda bo`lsa, ya’ni ularga xayrixohligi va kamtarligini namoyon qilsagina
u tezda bolalar bilan inoqlashib ketadi. Bolalar amaliyotnt xam o`quvchi
ekanligini yaxshi
bilishadi va unga har tomonlama yordam berishga harakat qilishadi. Ular darsga tayyorlanib
kelmagan amaliyotnt o`rtoqlarini qoralashadi. Dars vaktida o`quvchilar o`zlarining intizomsiz
o`rtoqlariga tanbeh berishadi.
Amaliyotntning sinfda bo`ladigan barcha tadbirlarda qatnashishi uning o`quvchilar
bilan yaxshi munosabat o`rnatishiga garovdir.
Amaliyotntning tashqi qiyofasi ham muhim rol o`ynaydi. U o`quvchilarga namuna
bo`lishi kerak. Amaliyotnt oddiy, ozoda kiyinib yurishi lozim, bu shartni bajarmagan
amaliyotnt o`quvchilardan shu narsani talab qila olmaydi.
O`quv programmasida ikkita pedagogik amaliyot ko`zda tutiladi. Amaliyotntlarning
pedagogik amaliyot vaqtidagi vazifasi quyidagilardan iborat:
1. Nazariy bilimlarini chuqurlashtirish va mustahkamlash, bu bilimlardan
o`quvchilar bilan ta’limtarbiya ishlarini olib borish vaqtida amalda foydalanishni o`rganib
olish.
2. Bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiya ishlarini
kuzatish va tahlil qilishni
o`rganib olish.
3. Bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiya ishlarini ularning yosh va individual
xususiyatlarini hisobga olib, ya’ni bolalar hamda o`smirlar psixologiyasi, pedagogikasi va
fiziologiyasiga doir bilimlarga tayangan holda olib borishni o`rganib olish.
4. Turli tipdagi darslar va sinfdan tashqari ishni bolalarning bilish faoliyatini
aktivlashtiruvchi turli-tuman metodlardan foydalangan holda o`tkazishga tayyorgarlik
ko`rish.
5. Sinf rahbari. vazifalarini bajarishni, o`quvchilar kollektivlari,
Kamolot
tashkilotlari bilan ishlashni, shuningdek, o`quvchilar bilan individual tarbiya ishini olib
borishni o`rganib olish.
6. Tarbiyalash va ta’lim berish vazifalarini ijodiy hal etishga tayyorlanish
maqsadida maxsus va pedagogik fanlarni o`rganishga hamda o`zining pedagogik
qobiliyatlarini takomillashtirishga intilish.
7. O`quvchilar sog’lig’ini muhofaza qilish masalasiga diqqat bilan qarash
ko`nikmalarini hosil qilish.
Har bir praktikant amaliyotni o`tish vaqtida ma’lum sinfga biriktirib qo`yiladi, u shu
sinf o`quvchilariga texnik mehnat
va chizmachilikdan dars beradi, ixtisosga tegishli sinfdan
tashqari ish olib boradi, shuningdek sinf rahbarining yordamchisi bo`lib hisoblanadi.
Amaliyot maktab rahbarlari,
sinf rahbarlari, mehnat va chizmachilik o`qituvchilari
bilan uchrashuvdan boshlanadi, unda amaliyotntlar oldida turgan vazifalar doirasi
oydinlashtiriladi.
Amaliyotning birinchi haftasi maktab, texnologiya ta’liming
moddiy bazasi,
o`quvchilar bilan tanishishga bag’ishlanadi.
Bu davrda amaliyotntlar o`zlari birkitilgan sinfdagi turli darslarda qatnashadilar, sinf
rahbari o`tkazadigan barcha tarbiyaviy tadbirlarda ishtirok etadilar. Amaliyotnt haftaning
oxiriga borib, har bir o`quvchi haqida uning o`zlashtirishi, intizomi, o`qishga, jamoat
ishiga munosabati to`g’risida aniq tasavvurga ega bo`lishi zarur.
Amaliyotning qolgan butun vaqti davomida amaliyotntlar o`z ixtisosidan dars
beradilar, sinfdan tashqari ishlar olib boradilar, sinf rahbarligi funksiyalarini bajaradilar.
Amaliyot maktabda pedagoglar kengashining majlisi bilan yakunlanadi. Majlisda
mehnat o`qituvchisi, sinf rahbarlari, tarbiya va sinfdan tashqari ishning tashkilotchilari,
maktab direktori, amaliyotntlariing o`zlari so`zga chiqishadi. Amaliyot qanday o`tganligi,
uning samaradorligini oshirish uchun kelgusida nimalar qilish kerakligi haqida fikr
almashinadi.
Maktabda bo`lgan davrning birinchi kunidan to oxirgi kunigacha har bir amaliyotnt
individual kundalik daftar tutib, unga kerakli ma’lumotlarni yozib boradi.
Amaliyot tugagach, kundalik daftar raxbarga topshiriladi. U bilan birga qo`yidagilar
topshiriladi:
a) sinfning (yoki aloxida o`quvchining) psixologik-pedagogik xarakteristikasi;
b) bitta darsning konspekti va unga atab amaliyotntning o`zi tayyorlaran ko`rsatma
qo`llanmalar hamda o`quvchilarning mehnat ob’ekti;
v) o`tkazilgan birorta tarbiyaviy tadbirning konspekti.
Yakunlovchi konferensiyada
amaliyotga uzil-kesil xulosalar chiqariladi. Doklad qilishni xohlagan amaliyotntlar o`z
temalarini rahbarlar bilan kelishib oladilar va o`z vaqtida programma tuzish mumkin bo`lishi
uchun konferensiyadan bir necha kun oldin talabnomalar berishadi.
Dokladlar amaliyotntlar faoliyatining asosiy yo`nalishlarini (darslarni o`tkazish, o`z
ixtisosidan sinfdan tashqari ish o`tkazish, sinf rahbari sifatida ishlash) aks ettirishi lozim. Ular
konkret bo`lishi va u yoki bu tadbirni o`tkazish vaqtida amaliyotnt qanday qiyinchiliklarga
duch kelgani va ularni qanday bartaraf etgani, qanday masalalarni hal etishda o`zini dadil
tutgani va bunda unga nima yordam bergani, bilim yurtida olingan qaysi bilim xamda
o`quvlar ayniqsa foydali bo`lib chiqqani, qanday bilim va uquvlar etishmagani,
amaliyot
davomida uning muvaffaqiyatli o`tishi uchun barcha zarur sharoitlar yaratib berilgan yoqi
yo`qligi, amaliyot bundan ham muvaffaqiyatliroq o`tishi uchun nimalar qilish kerakligi
xaqida tinglovchilarda aniq tasavvur hosil qilishi darkor.
Yakunlovchi konferensiya vaqtida xonada amaliyotntlarning faoliyatini aks ettiruvchi
ko`rgazma tashkil etiladi. Eksponatlar orasidan o`quvchilarning mehnat ob’ektlari,
to`garaklarda yasalgan turli xil modellar va buyumlar, amaliyotntlarning rahbarligi ostida
o`quvchilar chiqargan devoriy gazetalar, ekskursiyalar, yakshanbalsklar to`g’risida hikoya
qilib beruvchi stendlar va hokazolar o`rin olishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: 
