O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Ko’rsatkich 
Bazis davrdagi 
savdo hajmi, t 
Prognoz davridagi 
savdo hajmi, t+1 
O’zgarish, 
foizda 
Savdo hajmi
 
$300,000 
$360,000 
+20% 
Minus: 
Jami 
o’zgaruvchan 
xarajatlar
 
$180,000 
$216,000 
O’zgarmas xarajatlardan oldingi 
daromad
 
$120,000 
$144,000 
Minus: 
Jami 
o’zgarmas 
xarajatlar
 
$100,000 
$100,000 
FSTD
 
$ 20,000 
$ 44,000 
+120% 
Moliyaviy leverej. 
Moliyaviy leverej aksiyadorlarga beriladigan oxirgi 
foydani ko’paytirish maqsadida 
firma aktivlarining bir qismini o’zgarmas 
(chegaralangan) foydalilik darajasiga ega qimmatli qog’ozlar orqali 
moliyalashtirish 
natijasida paydo bo’ladi. Korporatsiya moliyaviy strukturasida 
qarz mablag’lari yoki imtiyozli aksiyalardan foydalanish haqidagi qaror 
firmaning oddiy aksiyalari egalarining moliyaviy riskka borishlarini anglatadi. 
FSTD dagi istalgan o’zgaruvchanlik darajasi firmaning moliyaviy leverejidan 
foydalanishi orqali bir necha marta kattalashtirib yuboriladi. Bunday qo’shimcha 
o’zgaruvchanlik oddiy aksiya egalari olishi mumkin bo’lgan foyda va bir aksiyaga 
to’g’ri keluvchi foyda o’zgaruvchanligida o’z aksini topadi. 
 
Endi kompaniyaning bir aksiyasiga to’g’ri keluvchi foydasining uning FSTD 
idagi o’zgarishlarga qanday javob berishini ko’rib chiqaylik. (Biz bu bilan bir 
aksiyaga to’g’ri keluvchi foyda barcha moliyaviy qarorlarni qabul qilish uchun 
munosib mezondir, demoqchi emasmiz. Darvoqe, bunday fikrning naqadar 
kuchsiz ekanligini biz keyinroq ko’rib chiqamiz. Albatta, moliyaviy leverejdan 
foydalanish bir aksiyaga to’g’ri keluvchi foydaga aniq bir yo’sinda ta’sir qiladi.)