“Ilm-zakovatimiz – senga, ona-Vatan!” mavzusidagi Respublika onlayn ilmiy-amaliy anjumani materillari

“Ilm-zakovatimiz – senga, ona-Vatan!” mavzusidagi Respublika onlayn
ilmiy-amaliy anjumani materillari 
12 
Камбағаллик чегарасини белгилаш бўйича халқаро тажрибани кўрадиган бўлсак, 
Хитой Халқ Республикасида 2011 йилда миллий камбағаллик чегарасини аниқлашда 
киши бошига тўғри келадиган зарурий йиллик даромад 2 300 юань ёки 340 долл. 
(киши бошига тўғри келадиган кунлик даромад 0,93 долл.) миқдорида ўрнатилган. 
Ҳозирда ушбу кўрсаткич кунига 7,8 юань ёки 1,2 долларни ташкил этади.
Ўз навбатида, Хитойда аҳоли жон бошига ўртача ЯИМ миқдори йиллик ҳисобда 
10 300 долларни ёки кунига 28,1 долларни ташкил этиб, бунда зарурий минимал 
даромад даражасининг ушбу кўрсаткичга нисбати 4,3 фоизга тўғри келмоқда. 
Россияда камбағаллик чегарасини ҳисоблашда яшаш минимуми кўрсаткичи 
қўлланилиб, 2020 йилга қадар уни ҳисоблаш учун норматив усулдан фойдаланиб 
келинган бўлса, 2021 йилдан бошлаб нисбий усулдан фойдаланишга ўтилди. Бунда, 
камбағаллик чегараси қиймати ойлик даромадлар медианасининг 44,2 фоизи 
даражасида белгиланиб – 11 653 рубль ёки 160 долларга тенг бўлмоқда.
Россияда аҳоли жон бошига тўғри келадиган ЯИМ миқдори йиллик ҳисобда 
тахминан 10 минг долларни ташкил этиб, яшаш минимумининг ушбу кўрсаткичга 
нисбати 19 фоизга тўғри келмоқда. 
Шунингдек, мазкур кўрсаткич Қозоғистонда - 9,6 фоиз, Беларусда - 18,0 фоиз, 
Украинада - 25,8 фоиз, Малайзияда - 12,9 фоиз, Чехияда - 25,8 фоиз, Германияда - 
24,3 фоизни ташкил этади.
Ўзбекистонда амалиётга жорий этилган минимал истеъмол харажатлари йиллик 
қийматининг аҳоли жон бошига ЯИМдаги улуши 35 фоиздан ортиқни ташкил 
этмоқда. Минимал истеъмол харажатлари қийматининг қабул қилиниши мамлакат 
ижтимоий ҳимоя тизими самарадорлигини оширишнинг асосий воситаси 
ҳисобланади. Жумладан:
давлат бюджетини шакллантиришда аҳолининг ижтимоий ҳимоясига 
ажратиладиган маблағларни белгилашга асос бўлади; 
ижтимоий тўловларнинг минимал ҳажмини белгилаш орқали ижтимоий ҳимояга 
йўналтириладиган бюджет маблағларидан манзилли фойдаланиш имконияти 
яратилади; 
“ижтимоий ҳимоя ягона реестри” орқали тақдим этиладиган ижтимоий ёрдам ва 
хизматларни бир тизимга келтириб, уларни минимал меъёрлар даражасида босқичма-
босқич таъминлашга эришилади. 
Шунингдек, минимал истеъмол харажатлари қийматини ҳисоблашни 
такомиллаштириб бориш, бунда ҳудудларни дефиляторларини инобатга олиш ва 
оиланинг ёш, жинс таркибини инобатга олувчи коэффициентлардан фойдаланишни 
йўлга қўйиш таклиф этилади.