Математика фанини ўҚитишда замонавий ёндашувлар ва инновациялар модули бўйича

Тўртинчи босқич 
компетенциявий ѐндашувни касбий таълим, 
умумтаълим фанлари стандартлари мазмунига киритиш билан боғлангандир. 
2006 йил 18 декабрда Европа парламенти ва Кенгаши узлуксиз таълим учун 
қуйидаги 
таянч компетенцияларни 
тавсия қилди: 

Ўз она тилида мулоқот қила олиш; 

Чет тилида мулоқот қила олиш; 

Математик компетентлик ҳамда фан ва техника соҳасидаги асосий 
компетенциялар; 

Рақамли компетентлик; 

Ўқишни ўрганиш; 

Ижтимоий ва фуқаролик компетенцияси; 

Тадбиркорлик ва ташаббускорлик туйғуси; 

Маданиятдан хабардор бўлиш ва уни ифодалаш. 
1.2. Тарих таълимида компетенциявий ѐндашув ва компетенция 
тушунчаси 
Бугунги кунда илм-фан, техника ва ишлаб чиқариш соҳаларининг тез 
суръатларда жадал ривожланиши кузатилмоқда. Таълим-тарбия жараѐнига 
умумтаълим фанларини ўқитишнинг принципиал янги методологияси сифатида 
компетенциявий ѐндашувга асосланган таълимни жорий этиш сиѐсий, 
умумдавлат ва дидактик аҳамиятга эга бўлган ҳодиса ҳисобланади. 
Мазкур жараѐнда Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти 
Ислом Каримов таъкидлаганидек, ―Узлуксиз таълимни давлат таълим 
стандартлари ва тегишли таълим дастурлари билан таъминлашда, аввало, 
уларнинг жаҳон талаблари даражасида бўлишига, юксак маънавият заминида 
қурилганига асосий эътибор бериш керак‖
1
. Албатта, энг аввало, таълим-тарбия 
жараѐнининг самарадорлиги бугунги кун талаби, жамият эҳтиѐжи, фан ва 
1
Каримов И.А. Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиѐтининг пойдевори. – Тошкент: Шарқ, 1998. – 63 б. 

---

22 
техниканинг ривожланиш тенденциялари асосида ишлаб чиқилган давлат 
таълим стандартлари ва ўқув дастурларига боғлиқ. 
XXI асрда дунѐнинг ривожланган давлатларида таълим мазмунини 
модернизация қилишнинг асосий йўналишларидан бири сифатида таълимда 
компетенциявий ѐндашувни жорий этиш масаласига асосий эътибор 
қаратилмоқда. Компетенциявий ѐндашувга асосланган таълим ўқувчиларда 
эгалланган билим, кўникма ва малакаларини ўз шахсий, касбий ва ижтимоий 
фаолиятларида амалий қўллай олиш лаѐқатларини шакллантиришга 
йўналтирилган таълим ҳисобланади. 
Мазкур масала бўйича Европа Кенгаши 1996 йилда ―Европа учун таянч 
компетенциялар‖ мавзусидаги симпозиум ташкил этиб, унда Европа 
Иттифоқига аъзо давлатларнинг узлуксиз таълим тизими учун дастлабки таянч 
компетенциялари белгиланган
2
.
Европа Парламенти амалий тажриба ва таклифлар асосида 2006 йил 18 
декабрда Европа Иттифоқига аъзо давлатларга узлуксиз таълим тизими 
жараѐнида шакллантирилиши лозим бўлган 8 та таянч компетенцияларни 
тавсия қилган
3
.
Дунѐнинг ривожланган давлатларининг давлат таълим стандартларидаги 
таянч компетенцияларнинг таҳлили бугунги кунда мазкур масалага қараш ва 
ѐндашувлар ҳар мамлакатнинг таълимдан кўзлаган мақсади, имконияти ва 
шарт-шароитларидан келиб чиққанлигини кўрсатди.