Etika va estetika

Buyuk Britaniya. 
Inglizlarning asosiy fazilatlariga o‘z-o‘zini tuta bilshi, 
aytmoqchi bo‘lgan gaplarini oxirigacha suhbatdoshiga yetkazmaslik, o‘z 
muammolarini ichida saqlab yurish qobiliyati, yetarli darajada ochiq emaslik, 
mulkni qadrlash, mustaqil bo‘lish xususiyatlari kiradi. 
Fikr almashganda inglizlarning bosiqligi — suhbatdoshga bo‘lgan hurmat 
belgisi. Suhbat davomida inglizlar qat’i iboralardan voz kechib, “menimcha”, 
“mening fikrimcha”, “men o‘ylaymanki” kabi iboralarni ishlatadilar. 
Suhbatdoshning gapini hech bir inkorsiz tinglash, gapiralayotgan fikrga rozilikni 
bildirish emas, aslo. Inglizlarning fikricha, barcha hayotiy voqealarda o‘zini tuta 
bilish insonning asosiy fazilatidir. 
Muzokaralar odatda qisqa ob-havo to‘g‘risidagi yoki dunyo va mamlakat, 
sport yangiliklari haqidagi xabarlardan boshlanadi. Ob-havo haqida suhbatlashish 
inglizlar uchun nafaqat suhbat uchun eng qulay mavzu hisoblanadi, balki asosiy 
mavzuga o‘tishga yoki suhbat davomida paydo bo‘ladigan bo‘shliqlarni 
to‘ldirishga yordam beradi. 
Angliyada ko‘rishganda, ayollar qo‘lini o‘pish va hamma borligida 
“Naqadar go‘zal libos!” yoki “Juda ajoyib tort!” kabi maqtovlar juda noo‘rin 
hisoblanadi. 
Stol atrofida alohida suhbatlar qurish mumkin emas. Barcha o‘tirganlar 
gapirgan kishini tinglashi va notiq, o‘z navbatida, boshqalarga eshitilarli qilib so‘z 
yuritishi zarur. 
Germaniya. 
Germaniyada ehtirom, yaxshi muomala, sipo va kamtar 
kiyinish uslubi, murojaatlarda shartliliklarga amal qilish, aniqlik va ishbilarmonlik 
qadrlanadi. 

---

70 
Germaniyaliklar o‘z hurmatlarini biladilar hamda Germaniya Yevropa 
yuragi ekanligini hamisha yodlarida tutadilar. 
Muomala qilinayotgan paytda daraja va familiyalarni aytish qabul qilingan. 
Har bir muomaladagi shaxsning titulini aytib ketish muhimdir. Agar titul 
noma’lum bo‘lsa, “doktor janoblari” deb murojaat qilish mumkin. 
Germaniyada yoshi kattaroq yoki mansabi yuqori bo‘lgan shaxsning 
tashabbusi bilan kelishib olinmagan bo‘lsa, “sen”, deb murojaat qilish tavsiya 
etilmaydi. 
Qo‘l berib salomlashish keng tarqalgan bo‘lib, hatto qisqa muddatlik 
hayrlashish chog‘ida ham keng ishlatiladi. Ayollar qo‘l berish istagini bildirgunga 
qadar kutib turish tavsiya qilinadi. Odatda, taklif etilganlarning hammasi bilan qo‘l 
berib salomlashish keng tarqalgan. Istisnoni juda ko‘p kishilar taklif etilgan hollar 
tashkil etadi. 
Restoranda atrofdagi taklif etilganlar, hatto noma’lum shaxslar bilan 
“Yoqimli ishtaha” ma’nosini anglatuvchi iboralar bilai salomlashiladi. 
Biror ichimlik iste’mol qilishdan avval bokal ko‘tarilib, mezbon bokali 
bilan urishtiriladi (ammo, masalan, Fransiyada bokal ko‘tariladi, lekin 
urishtirilmaydi).