Etika va estetika

 
XALQARO ETIKET 
Xalqaro etiketning asosiy xususiyatlari uning universalligidadir. Turli 
mamlakat vakillarining, siyosiy qarashlar va turli dinlarga e’tiqodning, milliy 
an’analar va ruhshunoslikning, turli hayot tarzi va madaniyatlarning bevosita 
muloqotlari xalqaro etiketning asosini tashkil etadi. 
Har bir millatning ehtirom qoidalari bu milliy urf-odatlar va xalqaro 
etiketning murakkab uyg‘unligidir. 
Bugungi kunda zamonaviy xalqaro etiket barcha mamlakatlar va o‘tib 
ketgan avlod-ajdodlar madaniyatining eig qimmatbaho qismini o‘zlashtirib 
kelmoqda. Uning rivojlanib borish jarayoni davomida u, turli mamlakatlar vakillari 
muloqoti orqali xalqlarda mavjud eng yaxshi ehtirom me’yorlarni mujassam qilgan 
holda boyitilib bormoqda. 
Har bir mamlakat o‘z etiket tamoyillariga ega va ular xalqaro etiketning 
ajralmas qismi hisoblanadi.
Fransiya. 
Fransiya etiketning vatani hisoblansa-da, unga boshqa 
mamlakatlardagi kabi katta e’tibor berilmaydi. 
Bir necha asrlar davomida Fransiyada “fransiyalik o‘zini qay tarzda tutsa 
bu etiketdir”, degan fikr saqlanib kelmoqda. Farang tili — jahon va diplomatiya 
tili. Bu borada, fransiyaliklarning fikricha, hech narsa o‘zgarmagan. Boshqa 

---

69 
xalqlardan farqli o‘laroq fransiyaliklar xorijliklar ularning tilini nafaqat bilishlarini, 
balki juda yaxshi darajada bilishlari kerakligini zaruriy, deb hisoblashadi. 
Fransiyada bir-birini qay darajada bilishidan qat’i nazar qo‘l berib 
salomlashish zaruriy odat tusiga kirgan. 
Bir kun davomida bir kishi bilan ikki marta, go‘yo bu insonni birinchi bor 
ko‘rayotgandek, qo‘l berib salomlashish, ayni hurmatsizlik belgisi hisoblanadi. 
Suhbat chog‘ida fransuzlar bir-birlarining gaplarini bo‘laveradilar. Bu 
narsa tarbiyasizlik alomati sifatida tan olinmaydi, balki aksincha,, suhbatdoshlarini 
diqqat bilan tinglayotganliklarini anglatadi va suhbatga qiziqishlari yuqori darajada 
bo‘lgani uchun o‘z fikrlarini tezroq bildirmoqchi bo‘lganliklarini namoyon qiladi. 
Boshqa millatlar suhbatida mumkin bo‘lgan hollar fransiyaliklar uchun 
tarbiyasizlik belgisi bo‘lishi mumkin. 
Fransiyaliklar suhbat davomida qo‘llari bilan harakat qilishni yaxshi 
ko‘radilar. Ular ayni qo‘llari yordamida o‘z fikrlarini aniqroq yetkazadilar. 
Fransiyaliklar qo‘llari harakatidan suhbatdoshning ichki dunyosi, intellektual 
darajasi va ichki hissiyotlari haqida bilishi mumkin. 
Ular hayotdagi barcha hollar uchun qo‘l harakatlarini ishlatadilar: biror 
narsa yoqmagan hollarda, ishonchsizlikda, kechirim so‘raganda, taajjublanganda, 
o‘zini yo‘qotib qo‘yganda va sog‘inganda.