Baxtiyor mengliyev



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet120/227
Sana31.10.2020
Hajmi1,62 Mb.
#50920
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   227
Bog'liq
B.Mengliyev-Hozirgi o‘zbek tili (darslik)

bo‘lmagan belgi deyiladi. Shuningdek, [h] undoshida jarangsizlik 
belgisi mavjud. Ammo shu belgi asosida uni boshqa fonema bilan 
zid qo‘yib bo‘lmaydi. Chunki [p] fonemasining jarangli jufti – [b
fonemasi.  [h]  fonemasining  esa  jarangli  jufti  o‘zbek  tili  fonologik 
sistemasida mavjud emas. 
O‘zbek  tilidagi  8  ta  fonema  uchun  “jarangli-jarangsizlik” 
korrelyativ  belgi  hisoblanadi:  [b]  ~  [p],  [d]  ~  [t],  [k]  ~  [g],  [s]  ~ 
[z], [j] ~ [ch], [j] ~ [sh], [g‘] ~ [x], [v] ~ [f]. 
“Jarangli-jarangsizlik” belgisi asosida korrelyativ munosabatga 
kirishmaydigan  fonemalarning  jarangli  yoki  jarangsiz  jufti 
bo‘lmaydi. Masalan: [l][m][y][x][h][n][r][ng].  
Undosh  fonemalar  sistemasini  jadvalda  quyidagicha  berish 
mumkin (16-jadval). 
98


Fonemaning  asosiy  korrelyativ  belgilari  farqlovchi  belgi 
hisoblanadi. 
Masalan, 
[s
fonemasining 
jarangsizlik, 
[z
fonemasining jaranglilik belgisi farqlovchi belgidir. 
Undosh  fonemada  ham  asosiy  belgi  farqlovchilik  darajasida 
bo‘lmasligi mumkin. Masalan, [m] fonemasining jaranglilik belgisi 
farqlovchi belgi sanaladi. Chunki fonema xuddi shu belgisi asosida 
boshqa fonema bilan ziddiyatli juftlik hosil qila olmaydi. 
 

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish