Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

13

taqmas edilar, (ya’ni avval taqmas edilar, keyin taqdilar) hayotlarining oxirigacha taqib 

o‘tdilar. 

 

72. Anas roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning uzuklari 

kumushdan bo‘lib, ko‘zi o‘zidan edi. 

 

I z o h. Birinchi hadisda ko‘zi xabashiy deyildi va bu hadisda ko‘zi o‘zidan deyildi. 

Ulamolardan har kim Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning uzuklari bir dona edi 

deguvchilardan bo‘lsa, bu hadisni dalil etib, yuqoridagi xabashiy kalimasiga xabash 

san’atida ishlangan edi, deydilar. Uzuklari bir nechta edi deguvchilardan bo‘lsa, avvalgi 

hadisni “ko‘zi xabashiy tosh edi”, deb tafsir qiladilar. 

 

73. Anas roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ajam 

podshohiga xat yozmoqchi bo‘lganlarida, odamlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga 

dedilar: Ajam podshohlari muhr bosilmagan xatni qabul etmaydilar. Keyin Rasululloh 

sollallohu alayhi vasallam uzuk qildirdilar. Hozir men guyo o‘sha uzukning muborak 

kaftlarida oqligini ko‘rib turgandayman.  

 

74. Anas roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak 

uzuklaridagi naqshi bunday edi: birinchi satrda Muhammad lafzi, ikkinchi satrda Rasul 

lafzi, uchinchi yuqoridagi satrda esa Alloh lafzi bor edi. 

 

75. Anas roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Eron, Rum va 

Habash podshohlariga xat yozmoqchi bo‘ldilar. Odamlar dedilar “ular muhri yo‘q xatni 

qabul etmaydilar”, keyin Ya’lo ibn Umayya nomli sahobaga amr qildilar. U kishi bir uzuk 

qilib keldilar, xalqasi kumushdan edi va unga “Muhammad Rasululloh” jumlasini naqsh 

qilib o‘yilgan edi. 

 

76. Anas roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qachon xaloga 

kirmoqchi bo‘lsalar, muborak qo‘llaridan uzuklarini chiqarib qo‘yar edilar (chunki unda 

Alloh Taoloning nomi bor edi).  

 

77. Abdulloh bin Umar roziyallohu anhumo dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi 

vasallamning muborak uzuklari hayotlarida o‘z qo‘llarida edi. Vafotlaridan keyin Abu 

Bakr roziyallohu anhu qo‘llarida va u zotdan keyin Umar roziyallohu anhu qo‘llarida 

bo‘ldi. Usmon roziyallohu anhu qo‘llariga o‘tgandan keyin olti yil saqladilar. Keyin u uzuk 

«Be’ru Aris» nomli bir quduqqa tushib yuqoldi. Uning naqshi “Muhammad Rasululloh” 

edi.  

 

I z o h. Aris kalimasi amir vaznida masjidi Quboga yaqin bir yerdagi bir bog‘ yo bir 

quduqning nomi bo‘lib, yahudlardan Aris nomli bir kishiga mansub bo‘lgan. Usmon 

roziyallohu anhu xilofatlariga olti yil bo‘lgan davrda o‘sha quduqni madinaliklar uchun 

kovlatib qo‘ygandilar. Bir kun o‘sha quduq labida o‘tirganlarida, bir narsaga muxr 

bosmoqchi bo‘lib, muhr saqlaguvchi Mu’ayqib degan kishidan shu uzukni talab qildilar. 

Muhr qo‘llaridan quduqqa tushib ketdi. Bu uzukni ba’zi vaqt barakot umidida taqib ham 

yurar edilar. Quduqqa tushgandan keyin uch kungacha axtardilar. Quduq suvini tamom 

tashqariga oldirdilar, lekin topilmadi. Ulamolar dedilarki, shu uzuk yuqolgandan keyin 

Usmon xukumatlariga har turli fitna va fasod boshlandi.  

 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy