«informatika va axborot texnologiyalari»

3. Iqtisodiy axborot nima? 
 
Iqtisodiy axborot
– axborotning eng muhim turlaridan biri bo‘lib, ijtimoiy-iqtisodiy 
jarayonlarni akslantirib, ushbu jarayonlarni va ishlab chiqarish hamda noishlab chiqarish 
sohasida faoliyat ko‘rsatuvchi kishilar jamoasini boshqarish uchun xizmat qiladi. Iqtisodiy 
axborot axborot ishlab chikarish jarayonlari, moddiy resurslar, bozorlar, bank, moliya va 
boshqa davlat organlari muassasalari faoliyati bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq. 
4. Informatika nimani o‘rganadi? 
 
Informatika atamasi yordamida axborotning xossalarini, shuningdek texnik vositalar 
asosida uni tasvirlash, jamlash, saqlash, qayta ishlash va uzatish usullarini o‘rganuvchi fanlar 
belgilanadi. 
Informatikaning nazariy asosini matematika, kibernetika bilan bog`liq axborot nazariyasi, 
algoritmlar nazariyasi, matematik logika (mantiq), formal tillar va grammatikalar nazariyasi 
kombinatorli tahlil va boshqalar tashkil etadi. Bulardan tashqari informatika elektron hisoblash 
mashinalari (EHM) arxitekturasi, operatsion tizimlar, ma‘lumotlar bazasi nazariyasi, dasturlash 
texnologiyalari kabi bo‘limlarni o‘z ichiga oladi.
O‘zbekistan Respublikasi informatika va axborot texnologiyalari yo‘nalishida jahon 
darajasidagi ilmiy maktablar yaratgani, ularda tadqiqotlar muvaffaqiyatli olib borilayotganligi 
bilan shartli ravishda faxrlana oladi. 
"Matematika fanining ehtimollar nazariyasi va matematik 
statistika, differensial tenglamalar va matematik fizika, funksional tahlil 
soha
sidagi yutuqlari 
respublikadan ancha uzoqda ham mashhur 
" deb yozadi O‘zbekiston Respublikasi Prizedenti I. 
A. Karimov. 
Informatikaning inson faoliyatining mustaqil sohasi sifatida ajralib chiqishi birinchi 
navbatda kompyuter texnikasining rivojlanishi bilan bog‘liq. Bunda asosiy xizmat mik-
roprotsessor texnikasiga to‘g‘ri keladi, uning paydo bo‘lishi 70-yillar o‘rtalarida ikkinchi 
elektron inqilobni boshlab berdi. 
Shu davrdan boshlab hisoblash mashinalarining element negizini integral chizma va 
mikroprotsessorlar tashkil etdi. Informatika atamasi nafaqat kompyuter texnikasi yutuqlarini aks 
ettirish va foydalanish, balki axborotni uzatish va qayta ishlash jarayonlari bilan ham bog‘lanadi.
Informatika axborotni qayta ishlash, ularni qo‘llash va ijtimoiy amaliyotning turli 
sohalariga ta‘sirini EHM tizimlariga asoslangan holda ishlab chiqish, loyihalash, yaratish, 
baholash, ishlashning turli jihatlarini o‘rganuvchi kompleks ilmiy va muhandislik fani sohasidir. 
Informatika va kibernetika tushunchalarida ko‘pincha chalkashliklar uchrab turadi. 
Ularning o‘xshashligi va farqini tushuntirishga harakat qilamiz. N.Viner tomonidan 
kibernetikaga kiritilgan asosiy fikr inson faoliyatining turli sohalarida murakkab dinamik 
tizimlarni boshqarish nazariyasini ishlab chiqish bilan bog‘liq. Kibernetika kompyuterlar 
mavjudligi yoki yo‘qligidan qatiy nazar mavjuddir. 
Informatika yangi axborotni ancha keng, kibernetika kabi turli ob‘ektlarni boshqarish 
vazifalarini amaliy hal etmay, o‘zgartirish va barpo etish jarayonlarini o‘rganadi. Shu bois 
informatika haqida kibernetikadan ancha keng fan sohasi, degan tasavvur hosil bo‘lishi mumkin. 
Biroq, boshqa jihatdan informatika kompyuter texnikasi bilan bog‘liq bo‘lmagan muammolar 
yechimi bilan ifodalanmaydi, bu shubhasiz, uning umumlashtiruvchi xususiyatini cheklaydi. 
Informatika kompyuter texnikasi rivojlanishi tufayli yuzaga keldi, unga asoslanadi va 
usiz mavjud bula olmaydi. Kibernetika kompyuter texnikasining barcha yutuqdaridan unumli 
foydalansa ham, lekin ob‘ektlarni boshqarishning turli modellarini yaratgan holda o‘zicha 
rivojlanaveradi. Kibernetika va informatika tashkiliy jihatdan bir-biriga juda o‘xshash bo‘lsa 
ham, lekin: