«informatika va axborot texnologiyalari»

3.
Хotiraning bir jinsliligi tamoyili
. Dasturlar va ular tomonidan foydalaniladigan ma‘lumotlar 
bitta va faqat bita xotirada saqlanadilar. Shuning uchun kompyuter xotiraning muayyan 
yacheykasida son, matn yoki buyruq saqlanayotganligini farqiga bormaydi. Buyruqlar ustida 
ham ma‘lumotlar kabi amallar bajarilishi mumkin.
Dastur bajarilishi jarayonida o‘zini-o‘zi o‘zgartirishi mumkin. Bir dasturning buyrug`i boshqa 
dastur bajarilishi natijasida olinishi mumkin.
4. 
Adreslash tamoyili
. Kompyuterda xotiratartib bo‘yicha nomerlangan yacheykalardan iborat 
bo‘ladi. Protsessor ixtiyoriy vaqtda muayyan adresdagi ma‘lumotga buyruq asosida murojaat 
qilishida adres nomeridan foydalanadi.
Yuqoridagi tamoyillar asosida yaratilgan kompyuter fon Neyman tamoyillariga asoslangan 
kompyuter deyiladi. Biroq ushbu tamoyillarga asoslanmagan kompyuterlar ham mavjud. Ular 
buyruqlar sanagichisiz ishlaydilar. 
5. Kompyuter tuzilishi 

---

19 
Zamonaviy kompyuterlar turlari juda ko‘p. Lekin ularni tarkibiy qismlari umumiy mantiqiy 
tamoyillarga asoslanadiki, ularga ko‘ra kompyuterning kuyidagi asosiy qurilmalarini ajratish 
mumkin:
nomerlangan yacheykalardan iborat tezkor xotira
;
boshqarish qurilmasi va arifmetik – logik qurilmalardan iborat protsessor
;
kiritish qurilmasi
;
chiqarish qurilmasi.
Ushbu qurilmalar axborot uzatuvchi aloqa kanallari yordamida bir-birlari bilan birlashtirilgan.
Kompyuterning asosiy qurilmalari va ularning o‘zaro bog`lanishi sxemada tasvirlangan. 
Quyuk strelkalar yordamida axborot haraktlanishi, oddiy strelkalar yordamida boshqaruvchi 
signallar uzatilishi tasvirlangan.
Kompyuterning umumiy sxemasi
Хotiraning vazifalari:
Boshqa qurilmalardan axborotni qabul qilish