Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

Деуцче 
Баҳн 
ДБ Навигатор
деб номланган сервиз таклиф қилган. Бу сервис барча 
поездларнинг қаерда эканлигини аниқлашга имкон беради. Японияда эса 
темир йўл оишни бошқаришга имкон берадиган робот яратган. Бу робот 
экранда маршрутни корсатиб бера олади, ёрдам сўраган пассажирларга эса 
маслаҳат бера олади. Дунёдаги энг инновацион метрополитен Сеул 
метрополитени бўлиб, унда „Метрополитен – электрон супермаркет“ деб 
номланган лойиҳа ишга туширилган. Керали маҳсулотларни танлаш ва 
ҚР
-
код орқали заказ қилиш учун керакли бўлган электрон витриналар 
поездларга тушуш платформаларида жойлаштирилган. Барча танланган ва 
заказ қилинган маҳсулотлар сиз уйга келганингизда етказиб берилади.
Келажак транспорт тизимининг кўриниши, бизнигча, қуйидагича бўлиши 
кутилмоқда: Аввало, бу ривожланиш тенденцияларида дунё ва мамлакатлар 
миқёсида бир бутун интеграллашган транспорт тизими пайдо бўлади. Бундай 
тизимда турли хилдаги транспорт воситалари ёрдамида юк ва пассажирлар 
ташиш ягона транспорт тизимига бирлашиб, истеъмолчилрнинг талабларини 

---

413 
максимал даражада қондиради. Мобил иловалар кўринишидаги электрон 
сервислар мавжудлиги, барча транспорт воситалари учун электрон билетлар 
сотиб олиш мумкинлиги вақт сарфининг минимал даражага келтирилиши, 
бир транспортдан бошқасига тезкорлик билан ўтиш имкониятлари туфайли 
транспорт хизматларининг сифати юксак даражага етади. Ягона ва узлуксиз 
транспорт тизими нафақат транспорт, балки информацион ҳамда савдо 
бизнеси элементларини қамраб олган ҳолда бутунлай янги бизнес моделни 
яратади. Натижада транспорт тизими катта транспорт супермаркети 
тариқасида фаолият кўрсата бошлайди. Бундай транспорт хизматларининг 
ривожланиши темир йўл вокзали, абтобус станцияси, аеровокзал орасида 
фарқларни йўқотган ҳолда ягона технологик ва сервисли ақлли транспорт 
тизимини ҳосил қилади. Бунда турли хилдаги транспорт компаниялари ташув 
ҳажмини ошириш ва йўловчиларнинг қониқишлари даражасини ошириш 
мақсадида биргаликда ҳаракат қилишлари талаб этилади. Лекин бундай 
жараённи ташкил қилишнинг асосий шарти транспорт тизимини барча 
таркибий қисмларини рақамлаштиришдир десак муболаға қилмаган бўлар 
эдик. Рақамли технологик ечимлар электрон тўлов тизимларини, мобил 
сервисларни, иловаларни, биг дата асосидаги персонификация қилинган 
хизматларни, сунъий интеллектни ва машинавий таълимни ўзига қамраб 
олган холда йўловчилар билан алоқаларнинг самарадорлигини ошириш ва 
кўрсатилаётган хизматлар сифатини оширишга олиб келади.