Тошкент давлат аграр университети

1 – расм Тебранувчан жуфт оралиғидаги юкламанинг барқарор 
равишда тақсимланганлигини пасайтириш усулларининг туркуми
. 
Цилиндрлар блоклари ЎБЁ ларини тиклаш таннархи: 
С
п
= 3П + С
м
+ РФ + ОПУ, ( 4 ) 
бу ерда 3П – ишлаб чиқариш ишчиларининг иш ҳақи; С
м
– тиклаш 
жараѐнида ишлатидиган меъѐрий харажатлар; РФ – таъмир фондининг 
хомаки маҳсулоти харажатлари; ОПУ – ишлаб чиқаришни ташкиллаштириш 
ва бошқариш харажатлари. 
Ишчилар учун иш хақи харажатлари: 
ЗП
= ЗП
о
+ ЗП
қ
+ Н
cc ,
( 5 ) 
бу ерда ЗП
0
– ишчиларнинг асосий иш ҳақи хражатлари ;
ЗП
А
– ишчиларнинг қўшимча иш харажатлари;
Н
сс
– ижтимоий суғурта харажатлари. 
Тебранувчан жуфт оралиғидаги юкламанинг барқарор равишда 
тақсимланганлигини пасайтириш усуллари 
Корпус 
бикирлигини 
ўзгартириш 
Юкламани 
подшипникка 
узатиш 
схемасини
ўзгартириш 
Ўтқазиш 
тешиги 
шаклини 
ўзгартириш 
Ташқи ва 
ўтқазиш 
оралиғида 
эластик 
элемениларни 
қўллаш 
Би
ки
рликни
ма
ҳа
ллий
па
са
йти
ри
ш
Те
бра
нувч
и жи
см
ла
р 
том
он
да
ги
к
ор
пус
би
крл
иги
ни
оши
ри
ш
Қ
али
нл
иги
ўз
га
рувч
ан
бўлган к
орп
ус
ла
рн
и 
яс
аш
Юк
ла
м
а таъсир э
та
ѐт
га
н 
те
ки
сли
кда
н ова
лс
им
он
ўтк
аз
иш 
те
ши
кч
ас
ин
и оч
иш
Ўз
га
рм
ас
ва
ўз
га
ру
вч
ан
қа
ли
нл
ик
да
ги
ре
зи
на
ли
колодк
ала
рн
и 
қўлл
аш
Пла
ст
м
ас
са
ли
втулк
ала
рн
и 
қўллаш
Поли
м
ер қ
оп
ла
м
ала
р 
бе
ри
ш

---

414 
Ишчиларнинг асосий иш хақи харажатлари : 
ЗП
о 
= Т
ум
* С
срч
* К
дп
, ( 6 ) 
бу ерда Т
ум
- детални тиклашдаги умумий меҳнат сарфи, киши – соат.
С
срч
– ишчиларнинг ўртача соатлик тариф ставкаси, сўм / соат; 
К
дп
- қўшимча тўловларни ҳисобга олувчи коеффициент (К
дп
1,2. . .
1,4, уни 1,3 га тенг деб қабул қиламиз). 
Бунда, қабул қилинган техник объектни тиклашдаги умумий меҳнат 
сарфини Т
об 
барча тиклаш ишларига кетган вақт нормасига тенг деб қабул 
қиламиз. Эпоксид смоласи билан тиклашнинг вақт нормасини хронометраж 
натижалари асосида аниқлаймиз (1 - жадвал).
Жадвал – 1 
Тиклаш операцияларининг вақт нормаси 
С /Т 
Операциялар номи
Вақт нормаси, 
мин
1. 
Цилиндрлар блоки ЎБЁ лари
юзаларини тайѐрлаш
4 
2. 
Эпоксид смоласини тайѐрлаш
2 
3. 
Полимер қопламини бериш
9 
4. 
Мосламани ўрнатиш
13 
5. 
Мосламани олиш
11 
6. 
Сизиб чиққан усмаларни тозалаш ва иш
сифатини назорат қилиш
3 
Жами: (Т
ум
) 
44 
Ҳисоблаш ишларини тикланаѐтган бирикмада 0,20 мм тирқиш бўлган 
ҳолат учун олиб борамиз. 
Барча технологик операциялар учун ишчининг учинчи разрядини қабул 
қиламиз, чархловчилар учун соатлик тариф ставкаси -62,5 сўм/ соатга тенг. 
У ҳолда асосий иш хақи харажатлари:
ЗП
о
=
·62,5·1,3=56,875 сўм. 
Қўшимча иш ҳақи харажатлари: 
ЗП
қ
=
100
ПО
З
К
до
,
(7) 
бу ерда К
до
–қўшимча тўлов коэффициенти
(К
до
= (0,05...0,10)*3П
о
: К
до
=0,1·3П
о
деб қабул қиламиз. 
У ҳолда 3Пд =56,687 
100
10
=5,6875 сўм; 
Н
сс
=(3По+3Пд) 
100
Ксс
=(56,875+5,6875) 0,39=24,4 сўм, (8) 
бу К
сс
–пенсион фондни ҳисобга олиш коэффициенти, у асосий иш ҳақи ѐки 
профсоюз фондларининг 2% ѐки 36% га тенгдеб қабул қилинади. 
У ҳолда 3П=56,875+5,6875+24,4=86,9625 сўм; 

---

415 
С
м
=Н
м
·Ц
м
Ц
от
·П
от
, (9) 
бу ерда Н
м
–объектни тиклаш материалларининг меъѐрий сарфи, кг;
Ц
м
–таъмирлаш маҳсулотининг нархи, сўм/кг;
Ц
от
–реализация қилинган чиқиндиларнинг нархи, сўм. кг; (мазкур 
объект учун Ц
от
О·)
П
от
–реализация қилинган чиқинди материалларининг меъѐри, кг. 
Таъмирлаш материаллари таннархини ҳисоблаш натижалари 2-жадвал 
келтирилган.