Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

 
qurg‘oq-
chilikka moslasha berib, shaklini, barg hajmini, anatomik tuzilishini va
 
boshqa 
organlarini o‘zgartiradi, natijada kseromorflikka o‘tib, tez o‘sish xususiyatini
 
yo‘qotadi, hosili keskin kamayadi.
 
Namlikning gullash hamda meva tugish davrida 
yetishmasligi o‘simlik gul va
 
tugunchalarining to‘kilishiga, ildizmevalar va kartoshka 
tuganaklari o‘sishining,
 
karam bosh urashining kechik-ishiga hamda hosildorlikning 
kamayishiga olib keladi.
 
Biroq sabzavot ekinlar hosilining pishish davrida tuproqning 
sernam bo‘lishi
 
mevalar tarkibidagi suv miqdorini oshiradi. 
Natijada mevalar yoriladi, quruq modda,
 
qand, kraxmal kamayadi, sifati, 
saqlanuvchanligi kamayadi va hokazo.
 
Sug‘orishda albatta meteorologik sharoitni ham 
hisobga olish kerak. Erta
 
bahorda ekilgan sabzavot ekinlar, tabiiy namlardan 
foydalanib, odatda aprel oxiri,
 
may oyi dastlabki kunlaridan boshlab sug‘oriladi. 
O‘simlikning keyingi o‘suv davrida
 
harorat borgan sari ko‘tarlib, deyarli yoriqsiz 
sharoitda o‘tadi. Shuning uchun bu
 
davrda tez-tez kam normada sug‘orish va faqat 
hosilni yig‘ish oldidan to‘xtatish
 
lozim.
 
Yozgi muddatlarda ekilgan sabzavot ekinlari va kartoshka o‘suv davrining
 
birinchi yarmi yuqori harorat va yog‘ingarchiliksiz o‘tadi, hosil yetilish davrida esa
 
harorat biroz pasayib, hosil yig‘ishda esa keskin pasayadi. 
 
Shunga ko‘ra, kechki
 
sabzavot ekinlari va kartoshka ekishgacha va ekilgach 
so‘g‘oriladi. Undan keyin esa yana 1-2 marta urug‘ suvi beriladi.Sabzavot ekinlarini 
o‘z vaqtida va me’yorda suv bilan taminlab, muttasil, mo‘l hamda sifatli hosil olish 

---

~ 375 ~ 
ko‘p jihatdan sug‘orish rejimi va texnikasi (texnologiyasi) ni ishlab chiqish hamda 
qo‘llashga bog‘liq. Sug‘orish rejimi deb sug‘orish soni, sxemasi, muddati, normasi va 
mavsumiy sug‘orish normasi yig‘indisi tushuniladi. Bu ko‘rsatgichlar har bir ekin 
uchun, muayyan tuproq-iqlim sharoiti uchun, hosildan foydalanish yo‘nalishiga qarab 
ishlab chiqiladi. Bu haqda biz har bir sabzavot ekinini o‘rganganda batafsil 
to‘xtalamiz. Sug‘orishlar har xil maqsadlarda quyidagicha o‘tkaziladi: 
33- jadval