Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалиги ва агротехнология

“
Confirmatory Factor Analysis
”
- бу кўп сонли ўзгарувчиларни кам сонли 
кузатувлар билан аралаш ҳолатда 
х
-ўзгарувчининг энг юқори эҳтимолий 
қийматига 
у-
боғлиқ ўзгарувчининг энг катта қийматига мос келиши 
(maximum likelihood) қонуниятига асосланган таҳлил усулидир
59
. Мазкур 
таҳлил умумий чизиқли моделнинг (OLS) бир қисми бўлиб, бир нечта 
гипотезаларни ҳам ўз ичига олади. Шунингдек, моделда қисман чизиқли 
боғлиқликнинг (Partial least squares) мавжудлиги, мултиколлинеарлик 
муаммосининг йўқлиги, ўзгарувчилар ва омиллар ўртасида ҳақиқий 
боғлиқликнинг мавжудлигини таҳлил қилади.
Бу 
учун 
биз 
моделда 
танланган 
ўзгарувчиларнинг 
тасвий 
статистикасини ифодаладик. Демак, оилаларнинг иқтисодий барқарорлигини 
таъминлашда 
маълумотларнинг 
ўртача 
қийматлари 
2.4.5-расмда 
ифодаланган. Расмнинг 1- устун (observation) кузатувлар сони, 2-устун 
(mean) ўртача қиймат, 3-устун (standard deviation) стандарт оғишмалар, 4-
устун (min) энг қуйи қиймат ва 5-устун (max) энг юқори қийматлар ўз 
ифодасини топган. 
59
Stuive, I. (2007) A comparison of confirmatory factor analysis methods: oblique multiple group method versus 
confirmatory common factor method. Unpublished dissertation, Univer. of Groningen, Groningen, The Netherlands. 
Retrieved from http://irs.ub.rug.nl/ppn/305281992. 

---

97 
2.4.5-расм.
Т
енгланган омилларнинг тасвирий статистикаси
Таҳлил жараёнида омилли таҳлил олти босқичдаги амаллар ва 
буйруқлар асосида моделлаштирилди. Бу услубиёт баъзи адабиётларда 
индекслаш услуби деб ҳам номланади
60
. Модел шартларига кўра, ўхшаш 
параметрларни тадқиқот жараёнида кузатилмаган янги индекс остида жамлаб 
улар орасидаги муносабатлар факторлар қийматларига кўра таҳлил 
қилинади
61
. Биз жами параметрларни уч асосий индексга жамлаб уларни 
қуйида босқичларда ўзаро муносабатларини аниқладик. 
Амалий таҳлил учун ишлатилиши керак бўлган маълумотларнинг 
намуна олишнинг етарлилигини аниқлаш учун тадқиқотда Kaiser–Meyer–
Olkin (КМО) тестидан фойдаланилди
62
. Ҳозирги кун ижтимоий соҳа 
60
Floyd, F. J., & Widaman, K. F. (1995). Factor analysis in the development and refinement of clinical assessment 
instruments. Psychological Assessment, 7, 286–299. 
61
Ferrando, P. J., & Lorenza-Sevo, U. (2005). IRT-related factor analytic procedures for testing the equivalence of 
paper-and-pencil and Internet-administered questionnaires. Psychological Methods, 10, 193–205 
62
https://www.statisticshowto.com/kaiser-meyer-olkin/ 
index_100 5 .6666665 .4082486 9.06e-17 1
Меҳнатга
_
т
~
в
5 -5.96e-09 1.000001 -1.632993 .8164969
Тадбиркорл
~
и
5 .5794565 .3700413 8.21e-17 1
Хўжалик
_
да
~
и
5 .4310706 .3749012 8.20e-17 1
Ёрдам
_
пуллар
5 -7.82e-09 1.000001 -1.425494 1.369592
Қўшимча
_
да
~
р
5 3.78 1.147606 2.7 5.3
Имтиёзлар
5 .3 .254951 .1 .7
Ёрдамчи
_
хў
~
р
5 12.62 1.556278 10.8 15
Натурал
_
ар
~
р
5 16.58 2.736238 13.6 20.7
Бошқа
_
даро
~
р
5 .34 .2792848 .1 .8
Кредитлар
_~
р
5 1.2 .8573214 .5 2.6
Мулк
_
даромад
5 3.16 .1949359 2.9 3.4
Қариндошла
~
м
5 4.22 .7155418 3.2 5.2
Ижтимоий
_
т
~
р
5 22.38 4.041905 16 25.7
T
оморқа
_
да
~
д
5 16.76 1.016366 15.3 17.8
Тадбиркорл
~
д
5 16.34 3.333617 12.1 21.1
Иш
_
ҳақи
5 22.18 4.034476 17.4 26.8
Ўртача
_
ойл
~
д
5 55.32 12.89601 40.9 73.2
Йил
5 2018 1.581139 2016 2020
Variable Obs Mean Std. Dev. Min Max

---

98 
олимлари кўпинча маълум бир иқтисодий жараёнларни кузатиш учун омилли 
таҳлилидан фойдаланмоқда.