СоғЛИҚни сақлаш вазирлиги

7.6. ФАРМАЦЕВТИК МАҲСУЛОТЛАРНИ 
СЕРТИФИКАТЛАШТИРИШ ВА СИФАТИНИ
БОШҚАРИШ ТИЗИМИ 
 
Маҳсулотни сертификатлаштириш бўйича умумий маълумотлар 

---

110 
Сертификация сўзи лотин тилида ―тўғри бажарилган‖ маъносини 
англатади. Махсулот ―тўғри бажарилганини‖ билиш учун, сертификация 
жараѐни амалга оширилади.
Сертификатлаштириш – маҳсулот, жараѐн ѐки хизматнинг белгиланган 
талабларга мувофиқлигини ѐзма равишда учинчи томондан тасдиқлаш 
жараѐнидир. Бундай тасдиқланишнинг, шу жумладан, фармацевтик маҳсулот 
учун ҳам оммавий эътироф этилган тури – мувофиқлик сертификатидир. 
―Мувофиқлик‖ атамаси белгиланган талабларнинг риоя этилишини 
англатади. 
Мувофиқликни 
тасдиқлаш 
жараѐни 
учинчи 
томонни 
(сертификатлаштириш 
идораси) 
иштирок 
этишини 
тақозо 
этади. 
Сертификатлаштириш идораси (учинчи томон) – сотувчи, ишлаб чиқарувчи 
(биринчи томон) ва истеъмолчи (иккинчи томон) лардан мустақил бўлиши 
лозим.
Фармацевтик маҳсулот истеъмол товарларининг ўзига хос гуруҳини 
ташкил этади, бунинг сабаби шундаки, бу маҳсулот сифатини фақат маҳсус 
лаборатория синовлари, шу жумладан кимѐвий, микробиологик ва биологик 
таҳлиллар ѐрдамида тасдиқлаш мумкин. Юқорида санаб ўтилган синовлар 
натижасида 
фармацевтик 
маҳсулотнинг 
белгиланган 
талабларга 
мувофиқлигини – сифатини тасдиқлаш учун хизмат қилади. Фармацевтик 
маҳсулотнинг сифатига бўлган талаблар сифат стандартларида (фармакопея, 
фармакопея мақоласи, вақтинча фармакопея мақоласи, корхона фармакопея 
мақоласи, фармацевтик маҳсулотни спецификация ва ҳ.к.) каби меъѐрий – 
таҳлил ҳужжатларида акс эттирилган. 
Фармацевтик маҳсулотни сертификатлаштиришнинг асосий мақсади – 
дори воситалари ва тиббий буюмларнинг меъѐрий ҳужжатлар мажбурий 
талабларига мувофиқлигини исботлашдир. Сертификатлаштириш тизимини 
яратиш орқали бу жараѐнни амалга ошириш қоидаларини белгилаш ва 
бошқариш амалга оширилади. 
Фармацевтика маҳсулотларини сертификатлаштириш ҳуқуқий асоси ЎзР 
―Маҳсулот ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида‖, ―Озиқ-овқат 
маҳсулотларининг сифати ва ҳавфсизлиги тўғрисида‖, ―Истеъмолчиларнинг 
ҳуқуқларини ҳимоя қилиш‖, ―Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти 
тўғрисида‖ қонунлари, Вазирлар Маҳкамасининг 12.08.94 йил №409, 
03.11.2002 йил № 342, 05.12.2002 йил № 427, 06.07.2004 йил №318, 
05.08.2004 йил №373 сонли қарорлари ҳисобланади.
Мувофиқликни тасдиқлаш ўрнатилган тартибда ташкил этилган, ўз 
ичига қоидалар, йўриқномаларни ва бошқарув органини мужассам қилган 
сертификатлаштириш тизими орқали амалга оширилади.
Умумий ҳолатда сертификатлаштириш тизими қуйидагилардан ташкил 
топган бўлади:
тизим фаолиятини бошқарувини ва назоратини олиб борувчи марказий 
орган;
система аъзолари (сертификатлаш идоралари. Синов лабораториялари ва 
назорат органлари);

---

111 
мувофиқлигини 
тасдиқлаш 
бўйича 
меъѐрий 
ҳужжатлар; 
сертификатлаштириш ва инспекцион назоратни тартиб қоидалари. 
Ҳар қандай сертификатлаштириш тизимида мувофиқликни тасдиқлаш ва 
мувофиқлиги тўғрисида маълумот етказиш бўйича икки хил услуб 
қўлланилиди: мувофиқлик сертификати ва мувофиқлик белгиси.
Мувофиқлик сертификати
– маҳсулот ѐки хизматларнинг муайян 
меъѐрий ҳужжатга мувофиқлигини тасдиқлаш учун сертификатлаштириш 
тизимининг қоидалари бўйича берилган ҳужжат.
Мувофиқлик белгиси
– сертификатлаштириш тизими қоидалари бўйича 
қўлланилидиган, рўйхатдан ўтган белги. Мазкур белги тегишлича 
идентификациялаштирилган маҳсулот ѐки хизматлар, аниқ стандартга ѐки 
бошқа меъѐрий ҳужжатга мос келишга етарлича ишонтирадиган, маҳсулотга 
ѐки хизматлар ҳужжатига қўйилади. Маҳсулотлар ва хизматларни 
сертификатлаштириш иҳтиѐрий ва мажбурий бўлиши мумкин. Ихтиѐрий 
сертификатлаштириш одатда ишлаб чиқарувчи (биринчи томон) томонидан 
амалга оширилади ва унинг асосий мақсади маҳсулотлар сифатли ва 
рақобатбардош эканлигини кўрсатиш, халқаро бозорга олиб кириш учун 
замин яратишга қаратилган. Бунга GMP сертификатига эга бўлган 
фармацевтика корхоналари мисол бўлиши мумкин. 
Мажбурий сертификатлаштириладиган маҳсулотларга инсон соғлиги ва 
фаолияти билан боғлиқ, сифатсиз бўлса зара етказиши мумкин бўлган 
маҳсулот ва хизматлар киритилади. 
Мажбурий сертификатлаштирилиши лозим бўлган маҳсулотлар 
(хизматлар) рўйхати ўрнатилган тартибда, қонунчиликка мувофиқ 
Ўзбекистон 
Республикасининг 
Вазирлар 
Маҳкамаси 
томонидан 
тасдиқланади (ЎзР ВМ 2004 йил 6 июнь №318-сонли ―Маҳсулотларни 
сертификатлаштириш тартибини соддалаштиришга доир чора-тадбирлар 
тўғрисида‖ ги қарорининг 1-иловаси).