3 ma’ruza. Rahbarlik psixologiyasi reja

Samarali rahbar qiyofasi.
Yuqorida samarali boshqaruv faoliyatini amalga 
oshirish uchun zarur shaxs xislatlarini keltirib o'tdik. Bu xislatlarni bilish, rahbar 
ularni o'zida shakllantirishga intilishi, so'zsiz, uning boshqaruv mahoratini yanada 
yuqori pog'onalarga olib chiqadi va tashkilotning ko'zlangan maqsadga yo'nalishini 
tezlashtiradi. Lekin, metodologiya nuqtai nazaridan rahbar shaxsi shunchaki xislat 
yig'indisidan iborat emas, ayni vaqtda mazkur xislatlarni mujassamlashtirib, 
uyg'unlashtirib turuvchi yanada shiddatli kuchlar borki, ular ishtirokida xislatlarning 
ma'lum kombinatsiyasidan iborat rahbar qiyofasi mavjud bo'lishi mumkin. 
Psixologiya fanida ushbu fikr shaxs strukturasi degan ibora orqali o'z mazmunini 
topgan. Hozirga kelib psixologiya fanida shaxs strukturasini ifodalovchi turlicha 
ta'riflar mavjud bo'lib, ularning qiyosiy tavsifini keltirishga hojat yo'q deb, 
o'ylaymiz. Ulardan eng ahamiyatlisi sifatida quyidagi tahlil bayon etish mumkin. 
Shaxsdagi barcha psixologik xislatlar va ijtimoiy sifatlar quyidagi tizim shaklida 
tasavvur etilishi mumkin. 

---

Tasvirlangan piramidaning tarkibiy qismlarini qatlamlar deb, qabul qilsak, 
yuqorida turgan tarkib o'zidan pastda joylashgan qatlamlardan shakl topadi. Demak, 
ushbu tizimning birinchi pog'onasida turgan «xatti-harakatlar» deb, ataluvchi qatlam 
birlamchi hisoblanadi va uning asosida shaxsning yanada yuksakroq tarkibiy 
sifatlari shakllana boshlaydi. Yuksak pog'onada turuvchi tuzilmalarning sifati va 
ifodalanishi pastki o'rindagi qatlamlar sifat mohiyati bilan bog'langan. Shu nuqtai 
nazardan qaraganda insonda avval pastki qatlamlar (xattiharakat va ustanovkalar) 
shakllanadi, so'ngra ular qadriyatlarning shakllanishiga asos bo'ladi, qadriyatlar 
negizida insonning e'tiqodi shakllanadi va e'tiqodlar majumasi inson missiyasi orqali 
birlashadi. Endi, shu fikrga asoslangan holda yuqorida tasvirlangan piramidaning 
tarkibiy bo'laklari (qatlamlari) ustida alohida to'xtalib o'tamiz.