Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Qadriga etish
– biron narsaning qiymatini bilish, 
avaylash.
Avaylab-asrash
– ehtiyot qilish, saqlash, ozor va shikastlardan 
himoya qilish.
Havas qilib yashang!
olalar, havas deganda yaxshi insonlardagi fazilat va 
xislatlarni ko‘rib, ularni o‘zimizda ham bo‘lishini xohlash 
tushuniladi. Havas qilish bizlarni shunday yaxshi sifatlarga 
intilishga chorlaydi. Havas qilib yashaydigan bolalar doim 
harakatchan va tirishqoq bo‘ladilar. Havas qilish turlicha bo‘lishi 
mumkin. Masalan, bir o‘rtog‘imiz ota-onasining gapiga quloq 
tutib, ularni hurmat qiladi. Shu sabab ota-onasi ham u bolani 
juda yaxshi ko‘rishadi. Ular baxtli hayot kechiradilar. Mana shu 
o‘rtog‘imizga havas qilsak, arziydi.
Yana bir o‘rtog‘imiz ota-onasidan olgan pullarini tejab-tergab 
ishlatadi, pulni behuda sarflamaydi, faqat kitob, daftar kabi 
kerakli narsalarga sarflaydi. Uning bu tejamkorligi maqtovga 
loyiqdir. Biz ham unga o‘xshashni havas qilsak arziydi. Pulni 
tejab ishlatsak, ota-onamizning topgan pullariga baraka kiradi, 

---

– 344 –
o‘zimiz ham foydasiz xarajatlardan saqlanamiz, isrofdan uzoq 
bo‘lamiz.
Hayotda havas qilsa arzigulik insonlar ko‘p. Ilm-ma’rifatli, olimu 
fuzalolarga havas qilish naqadar yaxshi! Yana kuchli, baquvvat 
kishilarga, vatan va millatini dushmanlardan qo‘riqlaydigan 
askarlarga havas qilish ham yaxshidir.
Demak, aziz bolajonlar, hayotda yaxshi insonlarga havas qilib 
yashasak, faqat ezgulik va yutuqlarga erishamiz. Hasad bilan 
yashagan odamlar esa yomonlik sari qadam qo‘ygan bo‘ladilar...
Hasaddan uzoq bo‘ling!
asad eng yomon illat. Bolalar, hasad nimaligini 
bilasizlarmi? Hasad bu bir kishidagi yaxshi xususiyatlar va 
yutuqlarni ko‘ra olmaslik va undagi yutuq va yaxshilikning yo‘q 
bo‘lishini xohlashdir. Hasad ko‘ngli qora, qalbi toshdek qattiq 
kimsalarning ishidir. Hasad insonni xudbin, faqat o‘zi haqida 
o‘ylab, o‘zgalar bilan ishi bo‘lmasligiga sababdir. Hasadgo‘y biron 
natijaga erishganlarni oyog‘idan chalib, ularga zarar etkazishga 
urinadi. Bu eng yomon odat. Hasadgo‘y havas qilish nimaligini 
bilmaydi. Havas qiladigan odam o‘ziga ham shunday yaxshilik 
berilishini xohlasa, hasadgo‘y esa odamlardan bu yaxshilik olinib, 
faqat o‘zigagina berilishini istaydi. Bu xudbinlik va ichiqoralikdan 
boshqa narsa emas. Demak, bolalar, biz hasaddan uzoq bo‘lishimiz, 
kek va adovatdan saqlanishimiz kerak ekan.