Qurilishda menejment

2. Moliya bozori tushunchasi, funksiya hamda ishtirok etuvchi shaxslar 
Kredit deganda uz egalari kulida vaktincha bush turgan pul mablaglarini 
boshkalar tomonidan ma‘lum muddatga xak tulash sharti bilan karzga olish va 
Qaytarib berish yuzasidan kelib chikkan munosabatlari tushuniladi. 
Kredit munosabati ikki sub‘ekt urtasida yuzaga keladi: biri pul egasi, ya‘ni karz 
beruvchi; ikkinchisi pulga muxtoj, ya‘ni karz oluvchi. Kredit tovar va pul 
kurinishidagi mablaglarni: 

Qaytarib berishlik; 

muddatlilik va 

foiz tulash shartlari asosida berish natijasida yuzaga keladi. 
Kredit va moliya tushunchalari urtasida bir tomondan umumiylik bulsa, 
ikkinchi tomondan farkli jixatlari mavjud. 
Agar moliya barcha xo‘jalik sub‘ektlarining uziga tegishli pul mablaglari 
xususidagi aloqalarini anglatsa, kredit, bundan farklirok, uzga mulki bo‘lgan pulni 

---

karzga olib ishlatish borasidagi munosabatlarni bildiradi va bozor munosabatlarining 
bir unsuri hisoblanadi. 
Moliya bilan kreditning umumiyligi shuki, ularning xar xil bo‘lishidan kelib 
chikadi. 
Moliyada uz mulki bo‘lgan pul resurslarini xoxlagan vaktda, xech bir xarajatsiz 
ishlatishi mumkin. Kredit esa uzgalar
Respublika xalk xo‘jaligi tarmoklari korxonalarini kreditlashning eng muxim 
manbalaridan biri - xususiylashtirishdan tushadigan mablaglardir. 
O‘zbekiston - xususiylashtirishdan tushgan barcha mablagni davlat byudjetiga emas, 
balki 
xususiylashtirilgan 
korxonalarni 
Qo‘llab-Quvvatlashga xamda bozor 
infratuzilmasini rivojlanishiga yunaltirilgan dunyodagi kamdan-kam davlatlardan biri 
hisoblanadi. 
Shunday qilib, xususiylashtirilgan korxonalar faoliyatini mablag bilan 
ta‘minlashning birinchi xususiyati shundaki, mablaglar davlat tasarrufidan chikarish 
xisobiga xosil bo‘ladi va Davlat mulki kumitasining maxsus xisob varagida 
jamgariladi. 
Ikkinchi xususiyati shundan iboratki, Respublika Moliya Vazirligi bilan 
kelishilgan xolda kreditdan foydalanishning imtiyozli suriluvchi foiz stavkalari 
belgilanadi. Foiz stavkasi mikdorining uzgarishi xar chorakda yuz beradi, lekin u xar 
doim respublika urtacha bank foiz stavkasidan past bo‘ladi. Shunday Qilib, 
mulkchilik shaklini nodavlat mulkchilik shakliga uzgartirgan korxona yangi 
shakllarda faoliyat ko‘rsatishining birinchi kunidanek uz biznes dasturini amalga 
oshirish uchun davlat korxonalariga nisbatan foydalirok shartlarda mablag olish 
imkoniga ega bo‘ladi.