1. Analizatorlarning umumiy tuzilishi va ahamiyati. Analizatorlarning turlari

 
Skolioz, uning kelib chiqish sabablari va uni oldini olish. 
Skolioz. 
Tayanch-harakat apparati kasalliklariga kiradi, u umurtqa 
pog‘onasining yon tom onga qiyshayishidir. Kasallik o‘z vaqtida davolanmasa, uzoq 
yilga cho'ziladi va oqibat natijada ko‘krak qafasi bo‘shlig‘idagi hayotiy muhim 
organlarga zarar yetadi. Bu kasallikda ko‘pincha umurtqa pog‘onasining shakli 
buziladi. Skohozning og‘ir-engil kechishi umurtqa pog‘onasining qanchahk 
qiyshayganiga bog‘liq.
Qobirg‘alar uchining bir oz bo‘rtganligi 10
0
qiyshayishi skoliozning birinchi 
darajali belgisi qovurg‘alarda bukirlik hosil bo‘lib qiyshayish burchagi 30
0
gacha 
bo’lsa ikkinchi darajali, qiyshayish burchagi 30-50
0
bo’lganda skoliozning uchinchi 
darajasi va nihoyat qiyshayish burchagi 50
0
dan ortsa, slkoliozning to‘rtinchi 
darajasi rivojlangan bo’ladi. O‘quvchilar o‘qish jarayonida umurtqa pog'onasining 
juda zo‘riqishi skoliozga sabab bo‘ladi. Umumiy ta’lim maktablarida, maktab 
internatlarda shifokorlar, biologiya o'qituvchilari o‘quvchilarni vaqtivaqti bilan 
tekshirib turishi, o‘quv muassasalarida o‘quvchilarning o‘qishi, mehnat qilishi 
uchun zarur gigiyena sharoiti yaratib berilishi shart. Ayniqsa bog‘cha, kichik maktab 
yoshidagi bolalarni tekshirib, skolioz bor yo‘qligini aniqlash va zo‘rayib ketmasligi 
uchun chora-tadbirlar ko‘rish muhim ahamiyatga ega.
Noto‘g‘ri o‘tirish natijasida umurtqa pog‘onasining yon tomonga egilishi 
(skolioz).
Bolalar va o‘smirlar tez o‘sib rivojlanadilar. Bu davrda ularning 
ovqatlanishiga katta e’tibor berish kerak. Bolalar ovqatida vitaminlar, ayniqsa 
vitamin D, tuzlar (ayniqsa kalsiy tuzlari) yetarli bo‘lmasligi, oyoq suyaklarini 
noto‘g‘ri shakllanishiga sabachi bo‘lishi mumkin. Buning oqibatida oyoqlar X 
simon yoki O simon qiyshayadi.
Oyoqlarning X-simon shaklida oyoqning tizza qismlari bir-biriga tegib 
turganda tovonlar bir-biridan uzoqlashadi. Oyoqlarning O-simon shaklida, aksincha 
tovonlar bir-biriga tegib turganda, tizzalar bir-biridan yiroqlashgan holatda bo’ladi.