Lab ishlanma. An kim-12

 
3-tajriba. Uglerod (II)-oksid va uning xossalari 
Ishning bajarilish tartibi.
1) CO hosil qilish va uning yonishi. 
(tajriba mo‘rili shkafda bajariladi). 
Mikrokolbachaga 2-3 tomchi konsentrlangan sulfat kislota H
2
SO
4
va 4-5 
tomchi chumoli kislota HCOOH dan soling va uning og‘zini gaz o‘tkazgich nay 
o‘rnatilgan probka bilan berkiting. Kolbachani vertikal holda shtativga 
maxkamlang, so‘ngra aralashmani asta sekin qizdiring va o‘tkazgich naydan 
chiqayotgan gazni ehtiyotlik bilan yondiring ( CO bilan havo aralashmasi portlash 
xususiyatiga ega). Alanga rangiga ahamiyat bering.

---

Kuchkarov M.A. -71- Anorganik kimyo 
2) Uglerod (II)-oksidning qaytaruvchilik xossalari. Uglerod (II)-oksid 
olish uchun oldingi tajribadagi asbobdan foydalaning. Asbobning gaz o‘tkazgich 
nayiga rezina nayni bir uchini ulang. So‘ngra aloxida probirkaga kumush 
oksidning ammiakdagi eritmasini tayyorlang. Buning uchun probirkaga 3-4 tomchi 
kumush nitrat eritmasidan soling va unga avval cho‘kma hosil bo‘lguncha, so‘ng 
shu cho‘kma erib ketguncha konsentrlangan ammoniy gidroksid eritmasidan 
tomchilatib qo‘shing. Hosil bo‘lgan reaksion aralashmani sekin qizdiring va unga 
rezina nay orqali uglerod (II)-oksid yuboring ( nayning ikkinchi uchi reaksion 
aralashmaga botirilgan bo‘lishi kerak). Gaz o‘tkazish kolloid holda kumush metali 
hosil bo‘lgunicha davom ettiriladi.
Vazifalar.
1) Is gazining hosil bo‘lish va yonish reaksiyasi tenglamasini 
yozing. 
2)Is gazi va kumush oksidi o‘rtasidagi reaksiyasi tenglamasini yozing. 
Xulosalarni daftaringizga yozing.. 
 
4-tajriba. Uglerod (IV) -oksidning olinishi va xossalarini o‘rganish. 
Ishning bajarilish tartibi.
1) CO
2
ning olinishi va eruvchanligi. 
Kipp apparatiga bir necha bo‘lak marmar yoki bo‘r bo‘lakchalaridan va 
xlorid kislota eritmasidan (1:4) soling. Gaz ajralib chiqishini kuzating. Nima uchun 
bu tajribada sulfat kislotadan foydalanib bo‘lmasligini tushuntiring.
Ikkita katta stakan olib, ularning birini ajralib chiqayotgan gaz bilan 
to‘ldiring. Stakanning to‘lganligini yonayotgan gugurt cho‘p tashlab, tekshirib 
ko‘ring. Ikkinchi stakanga spirt bilan namlangan bint bo‘lakchasini yondirib 
tushiring. So‘ngra unga birinchi stakandagi CO
2
ni sekin-asta quying. 
Kuzatganlaringiz asosida CO
2
zichligi haqida xulosa qiling. Kipp apparatidan 
chiqayotgan CO
2
gazini lakmus eritmasi tomizilgan distillangan suv orqali 
o‘tkazing. Eritma qanday rangga o‘zgaradi?
2) Uglerod (IV)-oksidning oksidlovchilik xossasi. Ikkita stakanga CO
2
to‘ldiring. Birinchi stakanga yonayotgan magniy lentasini tushiring. Yonish 
davom etish sababini tushintiring. hosil bo‘lgan mahsulotni xlorid kislotada eriting.
Erimay qolgan qora bo‘lakchalar tarkibi to‘g‘risida xulosa chiqaring. Ikkinchi 
stakanga temir qoshiqcha yordamida yonayotgan qizil fosforni tushiring. Yonish 
davom etishini kuzating. Yonish mahsulotini suvda eriting va unga neytral lakmus 
eritmasidan qo‘shing.
Vazifalar.
Uglerod (IV)-oksid va suv orasidagi qaytar reaksiya
tenglamasini yozing. Muvozanatga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni aniqlang. Magniy 
va CO
2
, fosfor va CO
2
orasidagi reaksiya tenglamasini yozing. Bu reaksiyalarda 
CO
2
qanday rol o‘ynashini tushuntiring.
Xulosalarni daftaringizga yozing.