Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

Алкоголь ва гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш
.
Бу саволларни 
аниқлаш кўпчилиқка қийинлик туғдиради. Ваҳоланки, кўпинча касаллик 
белгилари алкоголь ва гиёҳванд моддалар истеъмол қилиш билан боғлиқ 
бўлади, гиёҳванд моддаларга ўрганиб қолиш эса, даво ва парваришга тубдан 
таъсир қилиши мумкин. Беморни қоралаш сизнинг вазифангизга кирмайди; 
сиз (бемор шуни ҳохласа) бемор аҳволини тўғри баҳолашда ёрдам берадиган 
маълумотларни тўплаб, парвариш режасини тузишингиз керак. Сизнинг 
беморни қораламайдиган муносабатингиз, бемор “ичини ёриш”ига сабаб 
бўлади.
Одатда, алкоголь ва гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш ҳақидаги 
саволларни чой, кофе, тамаки истеъмол қилиш ҳақидаги саволлардан кейин 
берилади. Суҳбатни бошлаш учун “Сиз алкоголни қанча истеъмол қила 
оласиз?” деган савол оддий “ҳа” ва “йўқ” жавобларидан ҳолис қилади, бироқ 
беморнинг алкоголга мойиллигини аниқлай олишга ёрдам беради. Шунинг 
учун яна бир жуфт савол беришга ҳаракат қилинг: “Спиртли ичимликлар 
истеъмол қилганингизда ўзгаришлар бўлганини сезганмисиз?” ва “Охирги 
марта қачон ичгансиз?”. Биринчи саволга тасдиқловчи жавоб берса ва яқин 
кунларда спиртли ичимлик ичган бўлса, алкоголизмни тахмин қилиш 
мумкин.
Жинсий ҳаёт.
Сиз жинсий ҳаёт ҳақида савол бериб, камида тўртта 
мақсадни кўзда тутасиз. Биринчидан, кўпчилиқ беморларда мутахассис 
билан маслаҳатлашиб олмоқчи бўлган, жинсий ҳаёт ва ундаги ўзгаришлар 
билан боғлиқ саволлар бўлади. Биринчи суҳбатда бу саволларни муҳокама 
қилишдан қочишса ҳам, кейинчалик бу ҳақида гап очсангиз, уялмасдан 
гапириб беришади. Иккинчидан, эътибор талаб қиладиган, жинсий ҳаёт 
билан бевосита боғлиқ бўлган бир нечта симптомлар бўлиши мумкин. 
Учинчидан, баъзида жинсий ҳаётдаги ўзгаришлар дори воситалар қабул 
қилишга ҳам боғлиқ бўлади, уларни аниқлай олса, беморни тузатиш мумкин 

---

407 
бўлади. Тўртинчидан, жинсий ҳаёт режалаштирилмаган ҳомиладорлик ёки 
жинсий йўл билан юқадиган касалликларни юқтириш ҳавфи билан боғлиқ, 
шу жумладан ОИТС билан, шунинг учун буни муҳокама қилиш профилактик 
аҳамиятга ҳам эга.
Жинсий ҳаёт масалалари касаллик тарихининг бир нечта бўлимига 
тегишли бўлиши мумкин. Агар беморнинг асосий шикоятлари пешоб-
таносил тизимининг касалликлари билан боғлиқ бўлса, жинсий ҳаёт ҳақидаги 
маълумотлар “Касалликнинг ривожланиш тарихи” бўлимига киритилади. 
Беморнинг сурункали касаллиги ёки жиддий симптомларнинг (мисол учун, 
оғриқ ёки хансираш) бўлиши жинсий ҳаётдаги ўзгаришларни келтириб 
чиқариши мумкин. Одатдаги кетма-кетликда беморни сўраб суриштириш 
бундай таъсирни фақатгина жинсий ҳаётга эмас, балки бемор ҳаётининг 
бошқа томонларига ҳам таъсир қилишини кўзда тутади. Кўпинча жинсий 
ҳаёт ҳақидаги маълумотлар орган ва тизимларни ёритадиган бўлимдан 
олинади. Бу бўлим касаллик тарихининг охирида жойлашганлиги, сизга 
олдиндан беморнинг ишончини қозониб мулоқат қилишингизда имкон 
беради.