Меҳробдан чаён асарида шевага хос сўзларнинг қўлланиши

to’g’rida  janobingiz  Mirzo  Anvardan  to’yga  urinishimiz  uchun 

bir  kalima  javob  olib  bersangiz”, “Taqsirimda  ojiza  borligini 

pushti  panoh eshitgan ekanlar”, “Bundan  so’ng qo’qonlik Miyon 

Fazl  Vahhob  hazratga  erga  chiqdi”, “Yo’q  taqsir-dedi  dehqon,  - 

taqsirim  shu  qog’ozni  pitib  berdilar”  kabi  jumlalardagi  so’zlarda 

qancha izzat-hurmat bor. 

Mazkur kuzatishlardan ma’lum bo’lib turibdiki, Abdulla Qodiriy 

asarlaridan  o’zbekning  hidi  kelib  turadi,  o’zbek  ruhi  jo’sh  uradi, 

o’zbek  kuyi  jaranglaydi.  O’zbekiston  tabiatining  barcha  ranglari  

jilolanadi.  O’zbek  tilining  butun  jozibasi  lovullab  turadi.  O’zbek 

badiiy  tafakkur  tarzi  yaraqlab  ko’rinadi,  uning  adolatparvarlik, 

erkinlik,  insonparvarlik,  do’stltk  tuyg’ulari  mavjlanadi,  odam  oobi, 

sharmu  hayosi,  mehr  oqibati,  g’urur  va  sururi,  mardligi, 

vatanparvarligi  aks  etadi.  Bu  fazilatlar  Abdulla  Qodiriyning  xalq 

hayoti  va  ruhiga  juda  yaqinligi,  uning  tarixi  va  taqdiriga  astoydil 

---

 

48 

kuyinganligi,  uning  siyosiy  iqtisodiy  va  ma’naviy  kamolotiga,  o’z-

o’zini  anglashiga  dil-dilidan  qayg’urgani  hamda  o’zbek  xalqi 

turmushini  qayta  qurilishi,  forig’lanishi,  saodatlanishiga  xalaqit 

beruvchi yomonliklarga cheksiz nafratidan tug’ilgandir. 

 

Xulosa qilib aytganda, doim shuni yodda tutishimiz lozim, xalq 

tili-umumxalq  mulki,  xalq  boyligidir.  U  adabiy  tilimizning  ichki 

oziqlantiruvchi  hayotbaxsh  manbaidir.  Adabiy  tilimizning  asosiga  

xalq  tili  elementlarini  tobora  ko’proq  kiritmog’imiz    zarur.  Chunki 

xalq  tiliga  asoslangan  adabiy  til  qandaydir  qotib  qolgan  emas.  U 

doimiy ravishda o’zgaradi, o’sadi, boyiydi va takomillashadi. 

Abdulla  Qodiriy  ijodi  katta  bir  dengiz  misol.  Biz  “Mehrobdan 

chayon”  asaridan  bir  tomchi  shevaga  xos  so’zlarni  keltirdik  xolos. 

Uning  asarlaridagi  xalq  tiliga  xos  so’zlarni  to’plash  va  tahlil  qilish 

o’zining haqiqiy tadqiqotchisini kutmoqda. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

49