K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

Ranglarning quyosh nurlarini qaytarish darajasi. 
Bo’yoq rangi 
Quyosh nurini qaytarishi % 
Oq 
90 
Och krem 
88 
Och pushti 
86 
Och ko’k 
85 
Och zangori 
78.5 
alyuminiy 
35-67 
Och kulrang 
57 
ranglanmagan 
10 
qora 
0 
 
1.8. Yonilg’i tarqatish kolonkalari. 
 
 
Umumiy ma’lumotlar. 
Yonilg’i tarqatish kolonkalari
 
(YOТK) transport 
vositalariga filtrlangan yonilg’ilarni quyish uchun mo’ljallangan jihoz bo’lib, u 
quyidagi funksiyalarni bajaradi:

iste’molchi texnikaning bakiga operator tomonidan buyurilgan, litrlarda 
ko’rsatilgan, miqdordagi yonilg’ini quyadi;

iste’molchi texnikaning bakiga to’langan summaga yarasha yonilg’ini quyadi;

har bir litr yonilg’i narxini ko’rsatib turadi va zarur hollarda operator 
boshqaruvi xonasidan uni o’zgartiradi;

har bir mijozga quyilgan yonilg’i miqdori hamda uning narxi haqidagi 
ma’lumotlarni ko’rsatib turadi; 

tarqatilgan yonilg’ining umumiy miqdori haqidagi ma’lumotlarni ko’rsatadi;

iste’molchiga quyilayotgan yonilg’ini avariya holatlarida kolonkaning o’zidan 
yoki boshqaruv pultidan to’xtatib qoladi; 

avariyaviy holat bartaraf etilgandan so’ng yonilg’ining qolgan qismini 
iste’molchiga quyib beradi;

yonilg’i 
tarqatish 
kolonkasiga 
ruxsatsiz 
buyruq 
berish, 
aniqlik 
koeffitsiyentlariga 
o’zgartirish 
kiritish 
kabi 
nojo’ya 
harakatlardan 
programmalarni himoya qiladi;

yonilg’i sig’imlaridan 30 metr masofadagi oraliqqacha o’rnatiladi. 
Yonilg’i tarqatish kolonkalarining tasniflanishi. 
YOТKlar quyidagi belgilari, ko’rsatkichlari bo’yicha turlarga ajratiladi: 

mobillashganligi
bo’yicha: ko’chuvchi, qo’zg’almas; 

---

30 

nasosni harakatlantirish usuli bo’yicha: qo’l kuchi bilan, elektr toki yordamida, 
har ikkala usul kombinatsiyasida;

boshqaruv usuli bo’yicha: qo’lda, quyiladigan miqdor kolonkaning o’zidan 
boshqariladigan, 
masofadan 
boshqariladigan; 
avtomatik 
tarzda 
boshqariladigan; 

joylashish holatiga ko’ra: faqat bitta texnikaga yonilg’i quyuvchi, bir vaqtda 
ikkita texnikaga yonilg’i quyuvchi (ikki tomonlama) ; 

tarqatiladigan yonilg’i tarkibi bo’yicha: faqat yonilg’i uchun, yonilg’i-moy 
aralashmasi uchun; 

bir minutda quyiladigan yonilg’i miqdori bo’yicha: 25; 40; 50; 100; 160 litr; 

xatolik ko’rsatkichi bo’yicha ±0.25....0.4%; 

yig’ma qismlarni joylashtirish bo’yicha: bitta korpusga yig’ilgan, bir necha 
korpuslarga yig’ilgan; 

hisob-kitob moslamasi bo’yicha: mexanik ko’rsatkichli, elektron raqamli 
ko’rsatkichli;