O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 
31-rasm.Leverej va foyda tebranishlari 
 
Pierce Grainning ham operativ, ham moliyaviy leverejdan foydalanishi 
savdodagi 1 foizlik o’zgarish aksiya birligiga to’g’ri keluvchi foydaga 7.5 marta 

---

503 
ko’payib ta’sir qiladi. Demak, 10 foizlik o’zgarish aksiya birligiga to’g’ri 
keluvchi foydaga 75 foiz bo’lib ta’sir qiladi.
31-jadval 
“Pierce Grain” kompaniyasining aksiya birligiga to’g’ri keluvchi 
foydasiga umumlashtirilgan leverejning ta’siri 
Ko’rsatkich 
Bazis davrdagi 
miqdor, t 
Prognoz 
davridagi 
daraja, t+1 
O’zgarish, 
foizda 
Savdo hajmi 
$300,000
 
$ 360,000
 
+20%
 
Minus: Jami o’zgaruvchan 
xarajatlar 
$180,000
 
$ 216,000
 
 
O’zgarmas xarajatlardan oldingi 
daromad 
$120,000
 
$ 144,000
 
 
Minus: Jami o’zgarmas xarajatlar 
$100,000
 
$ 100,000
 
 
FSTD 
$ 20,000
 
$ 44,000
 
+120%
 
Minus: Foiz xarajatlari 
$ 4,000
 
$ 4,000
 
 
Soliqlardan oldingi daromad (SOD) 
$ 16,000
 
$ 40,000
 
 
Minus: Soliqlar 50% stavkada 
$ 8,000
 
$ 20,000
 
 
Sof foyda 
$ 8,000
 
$ 20,000
 
+150%
 
Minus: Imtiyozli aksiyalar 
dividendlari 
$ 0
 
$ 0
 
 
Oddiy aksiya egalari foydasi (OAF) 
$ 8,000
 
$ 20,000
 
+150%
 
Oddiy aksiyalar soni 
$ 1,500
 
$ 1,500
 
 
Bir birlik aksiyaga to’g’ri keluvchi 
foyda 
$ 5.33
 
$ 13.33
 
+150%
 
Firma tomonidan jami olinadigan risk operativ va moliyaviy leverejni turli 
darajalarda umumlashtirish orqali boshqarilishi mumkin. Turli leverej 
o’lchovlaridan xbardorlik sizga jami riskning qabul qilinishi mumkin bo’lgan eng 
to’g’ri darajasini aniqlashda yordam beradi. Masalan, tijoriy faoliyatning 
muayyan qismida yuqori darajadagi biznes riski mavjud bo’lsa, u holda kam 
miqdordagi moliyaviy risk firma savdosidagi o’zgarishlardan kelib chiquvchi 
foydaning qo’shimcha tebranishlarini minimallashtiradi. O’z navbatida, o’z 
tabiatidan kelib chiqqan holda quyi darajada o’zgarmas xarajatlarni amalga 
oshiruvchi bu firma aksiya birligiga to’g’ri keluvchi foyda va ustav kapitalining 
foydalilik darajasini oshirish maqsadida yuqori darajadagi moliyaviy leverejdan 
ham foydalanishi mumkin.
 
 
 
 
 

---

504 
II.
 
AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI 
2.1.
 
Joriy nazorat (seminar mashg’ulotlar uchun) topshiriqlar 
namunalari 
1-variant 
Test 
1.
 
Milliy daromad qanday qismlarga bo’linadi? 
A)
jamg’arish fondi, iste’mol fondi; 
B)
iste’mol fondi, rag’batlantirish fondi; 
C)
rag’batlantirish fondi, jamg’arish fondi; 
D)
zaxira fondi, iste’mol fondi.