Э. Шодмонов, Д. Бабабекова, Б. Турсунов корхона иқтисодиёти ва инновацияларни бошқариш

 Фаол тадбиркорлик
бизнес фаолиятини инновацион, 
яъни замонавий ѐндашувлар, илғор технология ва бошқарув усуллари 
асосида ташкил этадиган иқтисодий йўналишдир. 
Фаол тадбиркорлик бизнес фаолиятини инновацион, яъни, замонавий 
ѐндашувлар, илғор технология ва бошқарув усуллари асосида ташкил 
этадиган иқтисодий йўналишдир. Фаол тадбиркор, деганда, рақобатбардош 
маҳсулот ишлаб чиқаришга қодир, энг муҳими, янги иш ўринлари яратиб, 
нафақат ўзини ва оиласини боқадиган, балки бутун жамиятга наф 
келтирадиган ишбилармон инсонлар тушунилади. 
Давлатимиз раҳбарининг академиклар ва илм-фан зиѐлилари билан 2016 
йил декабрь ойида ўтказган учрашуви, жорий йил 17 февралдаги ―Фанлар 
академияси фаолияти, илмий-тадқиқот ишларини ташкил этиш, бошқариш ва 

---

молиялаштиришни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида‖ги 
қарори, шунингдек, мактабгача, мактаб, ўрта махсус ва олий таълим, 
академик илмни ривожлантиришга доир қабул қилинган қатор меъѐрий-
ҳуқуқий ҳужжатлар соҳа ривожида янги даврни бошлаб берди. 
Бугунги кунда ҳам Ўзбекистон Фанлар академиясининг олимлари буюк 
аждодлари анъаналарини муносиб давом эттириб, мустақил Ватанимизнинг 
илмий-иқтисодий, илмий-техник, маданий, маънавий-маърифий тараққиѐти 
йўлида кенг кўламли илмий изланишлар олиб бормоқда. 
Ўзбекистонда давлат илмий-техника дастурларининг ижрочи ташкилот-
лари ҳисобланган 93 илмий-таълим, 73 олий таълим, 63 конструкторлик, 
жами 230 га яқин илмий-таълим муассасаси мавжуд. Уларда 11 мингдан 
ортиқ фан докторлари, илмий ва бошқа ходимлар фан тараққиѐти йўлида 
хизмат қилади. Жорий йил давлат илмий-техника дастурлари доирасида 400 
дан зиѐд фундаментал, мингга яқин амалий, 370 инновацион илмий-тадқиқот 
лойиҳаси бажарилмоқда. Олий ўқув юртидан кейинги таълим тизимида 1 
минг 400 дан зиѐд докторантлар илмий иш билан машғул. 2017 йилда Фанлар 
академиясининг илмий ҳажмдор маҳсулотлар экспорти ҳажми 3 миллион 200 
мингдан кўпроқ АҚШ долларини ташкил этди. 
Ўзбекистонда таълим соҳасига давлат харажатлари охирги йилларда
ЯИМнинг 10 фоизидан ортиқни ташкил этмоқда. БМТ маълумотларига кўра, 
мамлакатимизда таълимга йўналтирилаѐтган харажатлар давлат бюджети-
нинг 35 фоиздан ортиғини ташкил этмоқда. Республикамизда илмий, илмий-
техник ва инновацион потенциални яратиш ва тараққий эттириш соҳасида 
катта ишлар амалга оширилмоқда. Фан тизимини бошқаришни такомиллаш-
тириш, илмий-инновацион фаолиятнинг қонуний ва норматив ҳуқуқий 
асосини кенгайтириш, академик ва олий таълим тадқиқотларини такомил-
лаштириш чоралари амалга оширилмоқда, ишлаб чиқаришнинг инновацион 
характерини ошириш, ахборот ва инновацион инфратузилмаларини яхши-
лаш, янги илмталаб корхоналарни яратиш, янги юқори технологияларни 
жорий этиш ишлари анча фаоллашмоқда. 

---

Илмий тадқиқотлар Ўзбекистон Фанлар Академиясининг илмий 
тадқиқот институтларида, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг олий 
таълим муассасаларида, Соғлиқни сақлаш вазирлигининг илмий ташкилот-
ларида, Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг илмий ва ўқув институт-
ларида, илмий ва инновацион марказларида ва бошқа лойиҳа ва тажриба-
конструкторлик ташкилотларида олиб борилмоқда. 
Илмий фаолиятни рағбатлантириш, олий таълим муассасалари 
профессор-ўқитувчилари ва илмий ходимларининг моддий манфаатдор-
лигини тубдан ошириш, шу жумладан, лавозимлар, илмий унвон ва 
даражалар ўртасидаги табақалашувни такомиллаштириш мақсадида 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 апрелдаги ПҚ-3655-
сонли ―Республика олий таълим ва илмий-тадқиқот муассасалари 
ходимларининг меҳнатига ҳақ тўлаш тизимини такомиллаштириш чора-
тадбирлари тўғрисида‖ги қарори қабул қилинди. Мазкур қарор 2018 йил 1 
сентябрдан бошлаб 81 та олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари 
ва 136 та илмий-тадқиқот институтлари илмий ходимлари таркибининг барча 
базавий лавозим маошлари миқдорлари сезиларли оширилишини назарда 
тутади: ҳаммаси бўлиб 38 мингдан ортиқ олий таълим муассасалари (28,1 
минг одам) ва илмий-тадқиқот муассасалари ходимлари (8,0 минг одам), 
шунингдек 1,9 минг докторантлар. 
Қабул қилинган қарор республиканинг олий таълим ва илмий-тадқиқот 
муассасаларининг илмий салоҳиятини мустаҳкамлаш йўли орқали таълим 
сифатини ва илмий фаолиятни ошириш масалаларини ҳал этиш, олий таълим 
муассасалари ва академик илм-фанини янада ривожлантириш, илмий-
тадқиқот фаолияти самарадорлиги ва натижадорлигини ошириш, истеъдодли 
ѐш олимлар ва талабаларни илмий фаолият билан шуғулланишга жалб 
қилишга ѐрдам беради. 

---