Microsoft Word yonilgi mahsulot org doc

 
2.3.4. Yonilg‘ilarning zichligini aniqlash
Hajm birligining massasi zichlik deyiladi. Ma’lumki, jismlar 
qiziganda kengayadi, sovuganda esa siqiladi. Shuning uchun ham 
Hajmga bog‘liq, bo‘lgan zichlik haroratga qarab o‘zgaradi, harorat 
ko‘tarilishi bilan zichlik kamayadi harorat pasayishi bilan zichlik 
ortadi. Shuning uchun laboratoriyada aniqlangan zichlik 20°C ga 
keltiriladi. 
Benzinlarning zichligi yonilg‘ining yonish jarayoniga ta’sir 
ko‘rsatadi. Benzinning zichligi qancha katta bo‘lsa, uning sirt 
tarangligi shuncha katta bo‘ladi. Bunday yonilg‘ining havo oqimi 
ta’sirida parchalanishi (tomchilar katta bo‘ladi) va bug‘lanishi 
yomon bo‘ladi. Natijada kerakli tarkibdagi yonuvchi aralashma 
olib bo‘lmaydi va yonilg‘i chala yonishiga olib keladi. 

---

45 
Yonilg‘ilarning zichligi laboratoriya sharoitida areometr 
asbobi yordamida aniqlanadi. Areometr ichi bo‘shliq, shisha 
po‘kak bo‘lib, uning pastki qismida og‘ir metal joylashtirilgan, 
yuqori qismida shkalalari bo‘lib zichlikni ko‘rsatadi.
Areometrlar ikki xil bo‘ladi: ichida termometr joylashtirilgan 
(2.3.rasm) yoki termometrsiz. 
 
 
2.3- rasm.
Zichlikni aniqlaydigan asbob 
 (ichida termometr joylashtirilgan areometr) 
1 – termometr, 2-areometr; 3 – silindr; 4 – areometr ko‘rsatkichi 
 
Laboratoriya ishlari quyidagicha bajariladi: 
1.
Shisha silindrga tekshirilayotgan yonilg‘i extiyotlik bilan 
quyiladi va bir oz vaqt xona haroratini egallaguncha tindiriladi. 
2.
Toza va quruq areometr sekin-asta suyuqlikka tushiriladi 
va tebranish to‘xtaguncha kutiladi. Areometr silindr devorlariga 
tegmasligi lzim.
3.
Suyuqlikning sirtiga tegib turgan yeridagi areometr ko‘rsa-
tishi shu haroratdagi zichlik deb qabul qilinadi (2.4-rasm). 
4. Zichlik aniqlanayotgan yonilg‘i harorati o‘lchanadi.
46 
2.4-rasm.