Maxsus pedogogika 2016. indd

Bolalar psixonevrologik sanatoriyalari - sanatoriya tipidagi 

davolash-sog‘lomlashtirish muassasalari

Bolalar  psixonevrologik  sanatoriyalari  rayon,  shahar, 

res publika  qaramog‘ida  bo‘lishi  mumkin.  Boshqaruv  ish-

lari  O‘zbekistan  sog‘liqni  saqlash  vazirligi,  viloyat  va  shahar 

sog‘liqni saqlash bo‘limi tomonidan amalga oshiriladi.

4–7  yoshgacha  bo‘lgan  bolalar  maktabgacha  psixonev-

rologik sanatoriylarga; 7–13 yoshgacha bo‘lgan bolalar–mak-

tab psixonevrologik sanatoriylariga qabul qilinadilar.

Bolalar  psixonevrologik  sanatoriylariga  bolalarni  saralash 

«Mahalliy sanatoriy  va kurortlarda  bolalarni  davolash uchun 

mumkin va mumkin bo‘lmagan jarayonlariga muvofiq ravish-

da amalga oshiriladi.

Psixonevrologik  sanatoriylarga  bolalarni  yuborish  uchun 

mumkin bo‘lgan ko‘rsatmalar:

nevrozlar,  serebrosteniya,  markaziy  nerv  sistemasining 

erta organik jarohatlanishi natijasidagi nevratik holatlar, miya 

shikastlanishlari, nonroinfeksiya, samotik kasalliklar;

—psixik kasalliklarning nevrozga o‘xshash formalari;

---

100

101

– nutqiing umumiy rivojlanmaganligini hamma darajalari 

bilan  birga  keladigan  o‘qish  va  yozish  jarayonidagi  kamchi-

liklar;  disleksiya,  disgrafiya,  dizartriya,  dislaliya,  rinolaliya, 

nutq  rivojlanishining  to‘xtab  qolishi,  duduqlanish  (o‘qish  va 

yozuv  jarayonlarining  buzilishi  bilan  birga  namoyon  bo‘lishi 

mumkin).

Sanatoriyda bo‘lish vaqti –3 oy. 6 oydan so‘ng qayta davol-

anadi.

Guruhlarni  komplektlashtirish  ishlari  yosh  xususiyatlarini 

hisobga olgan holda amalga oshiriladi.

Sanatoriyning  vazifasi  –  bolalarning  nutq  buzilishlarini 

tuzatish va psixik rivojlanishidagi chetga chiqishlarni bartaraf 

etish maqsadida davolash, sog‘lomlashtirish va logopedik tad-

birlarni tashkil etishdan iborat. Maktab yoshidagi bolalar bilan 

umumta’lim fanlari bo‘yicha sinflarga mos holda o‘qitish ish-

lari olib boriladi.

Davolash sog‘lomlashtirish ishlarining asosiy bo‘limlari:

 

●

bolalarning  yoshi  va  ahvolini  hisobga  olgan  holda  davo-

lash, saqlash va davolash qilish rejimi;

 

●

psixoterapiya;

 

●

fizioterapiya va davolash jismoniy mashqlari;

 

●

dori-darmonli terapiya;

 

●

logopedik tuzatish mashg‘ulotlari;

 

●

ritmika;

 

●

mehnat terapiyasi;

 

●

rasional ovqatlantirish.

Ishlar har bir bo‘lim uchun mas’ul kishi (pedagog, vrach, 

logoped) tomonidan rejalashtiriladi va bosh vrach ularni bir-

biriga muvofiqlashtiradi va boshqaradi.

Zamonaviy davolash va logopedik metodlar (rasional psix-

oterapiya, gipnoterapiya va boshqalar) qo‘llaniladi.

Sanatoriy o‘ziga yaqin tumanda joylashgan maktablar bilan, 

shahar, viloyat, respublikadagi yetakchi tibbiyot muassasa lari 

bilan uzviy aloqada bo‘ladi.

Bolalar  psixonevrologik  sanatoriysini  bevosita  bosh  vrach 

(psixonevrolog yoki pediatr) boshqaradi.

Tarbiyachining kechki logopedik mashg‘ulotlari uchun daftar

Logoped  har  kuni  tarbiyachiga  bolalar  bilan  logopedik 

ish  olib  borishi  uchun  topshiriqlar  yozadi.  Beriladigan  top-

shiriqlarga quyidagilar kiradi:

 

●

ayrim artikulyasion mashqlarni bajarish; 

 

●

logoped tomonidan maxsus tanlangan so‘zlar, gaplar, qisqa 

hikoyalar,  she’rlarni,  bola  nutqiga  kiritilgan  tovushlarni 

mustahkamlash maqsadida qo‘llash;

 

●

bola  diqqati,  xotirasi  va  fonematik  malakasini  rivojlanti-

rishga doir topshiriqlarni bajarish; 

 

●

o‘qish malakalarini shakllantirish mashqlarini bajarish; 

 

●

qirqma harflar bilan ishlash. 

Hamma  topshiriq  turlari  bolalarga  tanish  bo‘lishi,  olib 

borish  metodikasi  tarbiyachiga  yaxshi  tushuntirilgan  bo‘lishi 

kerak. Tarbiyachi olib borgan ish haqidagi qisqa ma’lumotni 

daftarning hisobga olish grafasiga belgilab qo‘yadi.