Mavzu: axborotni saqlash, saralash va qidirish tizimlari

(Foydalanuvchilar MB tuzilmasini boshqarishga, o‘zgartirishga haqli emaslar) 

---

MBBTning asosiy ob’ektlari. 
Ob’ekt deganda, qulanilishi nuqtai nazaridan uzi bilan bir butunlikni ifoda 
etuvchi mavjudlik tushiniladi.
Microsoft Access MB fayli doirasida quyidagi «ob’ekt»lardan foydalaniladi:
«ob’ekt» 
•
1 - “Tablitsa - jadvallar”; 
•
2 - “Zapros - so‘rovlar”; 
•
3 - “Forma - shakllar”; 
•
4 - “Otchet - hisobotlar”; 
•
5 - “Stranitsa - ma’lumotlarga kirish sahifalari”. 
1 - Tablitsa (Jadvallar). - MB sidagi barcha ma’lumotlar jadvallarda saklanadi.
2 – Zapros (So‘rovlar). - Kerakli ma’lumotlarni, MB si jadvallaridan foydala-
nuvchiga qulay tarzda tanlab beruvchi vositadir.
3 – Forma (SHakllar). - MBga yangi ma’lumotlarni kiritish, xamda mavjudlarini 
ko‘rib chikishga mo‘ljallangan vositadir.
4 – Otchet (Xisobotlar). - Xisobotlar, bazadagi ma’lumotlarni qog‘ozga chiqarish 
uchun xizmat qiladi.
5- Stranitsы (Ma’lumotlarga kirish saxifalari).- Bu ob’ekt, Web – saxifada 
joylashadi va u bilan birga foydalanuvchiga uzatiladi.

Microsoft Access dasturi bilan ishlash 
Microsoft Accessning ixtiyoriy ob’ekti 
bilan ishlash, «Baza dannыx» nomli 
muloqot oynasi orqali boshlanadi.
Access dasturini yuklash: 
1- Pusk tugmasi yordamida ofis 
tarkibidagi Access dasturini yuklanadi; 
2- Xosil bulgan, Microsoft Access darchasidan sozdat tugmasini bosib, keyingi 
darchani xosil kilamiz 
3 – Bu xosil bulgan darchaning ung 
tomonidan «Novaya baza dannыx
tanlanadi» 
4 – Xosil bulgan, «Fayl novoy bazы 
dannыx» darchasi pastidagi «Imya fayla:» 

---

nomli darchaga, yaratilayotgan fayl nomi « Modellar» ni yozing va Sozdat tugmasi 
bosing.
5 – «Baza dannыx» muloqot 
oynasiing asosiy uskunalar paneli 
xosil buladi.
«Baza dannыx» muloqot oynasining 
chap panelida, Microsoft Access 
«Ob’ekt» lariga kirishni 
faollashtiruvchi boshqaruv 
elementlari mujassamlashgan. 
Tablitsa (Jadvallar) loyixasini hosil qilish. 
•
1 - 
“Baza dannыx”
oynasidagi 
“Tablitsы”
nomli boshqaruv elementini 
tanlaymiz.
•
2 - So‘ngra, faollashgan panelnig ung 
tomonidan mavjud uchta boshqaruv 
elementidan birini:
 - 
“Sozdanie tablitsы v rejime 
konstruktora”,
- “Sozdanie tablitsы s pomoщyu mastera” 
- “Sozdanie tablitsы putem vvoda dannыx”
tanlaymiz 
6 - “Sozdanie tablitsы v rejime 
konstruktora” ni tanlandi.
Xosil bulgan Jadval yaratish oynasining 
ikkita gorizontal bo‘lagi bo‘lib, yuqori 
bo‘lagida uchta ustun:

“imya polya” (Maydon nomi), 

“tip dannыx”(Ma’lumotlar turi),

“opisanie” (Izox) deb nomlangan.
Ularga ko‘ndalang pastki bo‘lakda alohida 
tanlangan, ya’ni chap tomondan qora uchburchak 
marker
, o‘ng tomondan esa,
o‘chib-yonib 
turuvchi kursor
joylashgan satrda nomi keltirilgan 
maydonning xossalari ro‘yxati
aks ettiriladi. 

---

7 - Har bir maydon uchun belgilana- digan “maydon turi”, maydon nomi yozilgan 
joyga qo‘shni katakchadagi «Atayin yashiringan» boshqaruv elementi orqali 
yoyiluvchi (ochiluvchi) ro‘yhatdan tanlanadi (masalan tugilgan yil «chislovoy» 
maydon turi tanlanadi).
(Microsoft Accessda bunday yashiringan boshqaruv elementlari ko‘p bo‘lib, ular 
ma’lumotlar kiritilishi boshlangunga qadar ko‘rinmay turaveradi).
Atayin yashiringan boshqaruv elementi orqali yoyiluvchi ro‘yhat kurinishi: 
Jadval tuzayotganda uning tayanch maydonini (Boshlangich kalit maydoni) 
belgilab olish kerak.